Ιστορία καί μνημεία τής Φθιώτιδας -Τριαντάφυλος Παναγιώτου -1971-Δήμος Λαμιέων
ΜΑΚΡΑΚΩΜΗ
Αυτή φέρει το όνομα της αρχαίας πόλεως των Αινιάνων, την όποιαν μνημονεύει ό Λίβιος εις την άφήγησίν του διά την καταστροφών της Σπερχείας άπό τούς Αϊτωλούς το 198 π.Χ.
Ερείπια της ακροπόλεως της Μακρακώμης σώζονται σήμερον ΒΔ. της
κωμοπόλεως, έπΐ. τοΰ λόφου του Προφήτου Ήλιού, λείψανα δέ περιβόλου ίσοδομικής τοιχοποιίας, περιμέτρου* 1550 μ, διατηρούνται είς καλήν κατά- στασιν (είκ. 133 και σχέδ. 11).
ΣΠΕΡΧΕΙΑΣ
Τό όνομα τής κωμοπόλεως μάς ένθυμίζει τήν άρχαίαν πόλιν των Αϊνιάνων Σπέρχειαν, ή όποια τοποθετείται δυτικώτερον. Είναι ομως πολύ πιθανόν νά όφείλεται εις τον Σπερχειόν ποταμόν, ό όποιος ρέει μεταξύ τής Σπερχειάδος και τής Μακρακώμης.Ή Σπερχειάς εύρίσκεται άκόμη εϊς τό στάδιον τής άνοικοδομήσεως, όπως και ή Υπάτη, διότι ή έκδικητική μανία τών Γερμανών κατακτητών τήν μετέτρεψεν εις σωρούς έρειπίων.
ΣΠΕΡΧΕΙΑΙ
Παρά τήν θέσιν Ελληνικά, όλίγον χαμηλότερον τής δασοστεφοϋς Άνω Φτέρης, διατηρούνται λείψανα τοϋ φρουριακοΰ κλασσικού περιβόλου τής άρχαίας πόλεως «Σπέρχειαι» (είκ. 134).
Ή στρατηγική σημασία τής άκροπόλεως εϊναι καταφανής. Τό φρούριόν έδέσποζε τής κοιλάδος τοϋ άνω Σπερχειοϋ και τής πεδιάδος, διά τήν φύλαξιν τής όποίας έτερον όχυρόν εΐχε κτισθή βορειότερον. Τμήματα τοϋ όχυροϋ τούτου σώζονται εϊς τήν Καστρορράχην πλησίον του ποταμόϋ (είκ. 134α).
Ή εκτασις τοϋ όχυρωματικοϋ συγκροτήματος μέχρι Σπερχειού πιθανόν νά άπέβλέπε παλαιότερον είς τήν παρεμπόδισιν των Αινιάνων, οί όποιοι ένήργουν έπιδρομάς κατά τών πλουσίων περιοχών τής Δυτικής Φθιώτιδος.
Φαίνεται όμως ότι τελικώς οί Σπέρχειοι κατεβλήθησαν καί οί ΑΙνιάνες ακωλύτως κατέληξαν είς τήν Υπάτην,από όπου καί ήλεγχον έκτοτε
τήν όρεινήν καί τήν πεδινήν Δυτικήν Φθιώτιδα. Είναι δέ σχεδόν βέβαιον δτι τά τείχη αύτά έχρησιμοποιήθησαν άργότερον ύπό των ΑΙνιάνων διά τήν άμυναν έναντίον έτέρων έπιδρομέων (σχ. 12).
