Ποιός είναι και που ζεί

Είναι ένα ιθαγενές ενδημικό ψάρι του γλυκού νερού της Ελλάδας, με μακρά εξελικτική πορεία, που απαντάται μόνο σε μικροϋδάτινα συστήματα της λεκάνης απορροής του Σπερχειού. Αρχικά εντοπίστηκε σε ρυάκια και φυσικά πηγάδια (μάτια) των Κομποτάδων και αργότερα στις καρστικές πηγές Αγίας Παρασκευής Φθιώτιδας. Κατά τα τελευταία χρόνια οι αρχικοί βιότοποι του ελληνοπηγόστεου στις Κομποτάδες καταστράφηκαν, με αποτέλεσμα, πριν από δυο χρόνια, να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι το είδος αυτό υπάρχει μόνο στις πηγές Αγίας Παρασκευής. Όμως, μετά την ολοκλήρωση ενός ειδικού προγράμματος μελέτης που χρηματοδότησε το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και εκτέλεσε το Ινστιτούτο Εσωτερικών Υδάτων του Ε.Κ.Θ.Ε., το ψάρι αυτό βρέθηκε και σε άλλα υδάτινα συστήματα (τάφρους και μάτια) των περιοχών Μοσχοχωρίου, Αγίας Παρασκευής και Κομποτάδων .

Ο ελληνοπυγόστεος είναι ένα μικρό ψάρι που δεν ξεπερνά τα πέντε εκατοστά και ζει λιγότερο από δεκαοκτώ μήνες. Το σώμα του είναι λείο και οι χρωματισμοί του συνήθως σχηματίζουν στα πλάγια ανώμαλες εναλλασσόμενες καστανόχρωμες ή κιτρινωπές ζώνες. Απουσιάζουν τελείως τα κοιλιακά πτερύγια και μπροστά από το ραχιαίο πτερύγιο υπάρχουν εννιά συνήθως ελεύθερες ακτίνες, οι οποίες δεν είναι πάντοτε ορατές εξωτερικά. Τα τελευταία αυτά δυο γνωρίσματα διακρίνουν τον ελληνοπυγόστεο από τον αγκαθερό (Gasterosteus aculeatus) που είναι κοντινός του συγγενής και απαντάται στους ίδιους βιότοπους.

Ο ελληνοπυγόστεος προτιμά υδάτινα συστήματα πλούσια σε υδρόβια βλάστηση και με κρύα, καθαρά και τρεχούμενα νερά. Ωστόσο μπορεί να απαντάται και σε στεκούμενα νερά. Σε όλα τα στάδια της ζωής του κρύβεται ανάμεσα σε φυτά. Εκεί βρίσκει την τροφή του, η οποία αποτελείται από μικροσκοπικούς ασπόνδυλους οργανισμούς (προνύμφες εντόμων, καρκινοειδή,μαλάκια, κ.ά.).

Το είδος αναπαράγεται κατά τους μήνες Μάρτιο - lούλιο και τα αβγά του ωριμάζουν και αποβάλλονται τμηματικά. Το θηλυκό αποθέτει για γονιμοποίηση μικρές ποσότητες αβγών μέσα σε φωλιές από φυσικά υλικά που τις φτιάχνει το αρσενικό. Το αρσενικό, προστατεύει τα αβγά για 4-5 ημέρες μέχρι την εκκόλαψή τους. Στο διάστημα αυτό επιτίθεται σε οποιονδήποτε οργανισμό πλησιάζει τη φωλιά. Οι προνύμφες, αποκτούν τα χαρακτηριστικά των ενηλίκων σε μικρό χρονικό διάστημα.

Από τι απειλείται

Μετά την ανεύρεση του ελληνοπυγόστεου σε σημαντική αφθονία στο εκτεταμένο υδάτινο σύστημα της περιοχής Μοσχοχωρίου, το είδος δεν φαίνεται να είναι τόσο απειλούμενο όσο ενομίζετο αρχικά.

Ωστόσο, οι διάφοροι τοπικοί πληθυσμοί του ελληνοπυγόστεου υπόκεινται στην επίδραση ανθρώπινων δραστηριοτήτων (καθαρισμοί τάφρων , εποχιακή διακοπή της τροφοδοσίας τους με νερό, υδροληψίες, μπαζώματα ματιών, τεχνικά έργα, ρύπανση από ελαιοτριβεία, κλπ.) που δεν είναι όλες απαραίτητα αρνητικές για το είδος. Ορισμένες από αυτές, όπως οι καθαρισμοί των τάφρων και η δημιουργία ευτροφισμού μέσω της έκπλυσης γεωργικών λιπασμάτων , ίσως δημιουργούν σε μακροχρόνια βάση συνθήκες ευνοϊκές για το είδος.

Πώς θα προστατευθεί

Ο ελληνοπυγόστεος αναφέρέται στον Κατάλογο των Απειλούμενων Ζώων της Διεθνούς 'Ενωσης Προστασίας της Φύσης και των Φυσικών Πόρων (IUCN) και προστατεύεται με Προεδρικό Διάταγμα (Π.Δ. 67/81) και με αποφάσεις του Υπουργείου Γεωργίας και της Νομαρχίας Φθιώτιδας.

Η προστασία και διατήρηση του ελληνοπυγόστεου στο παρόν και το μέλλον θα εξαρτηθεί από όλους όσους με οποιονδήποτε τρόπο εμπλέκονται στη χρήση και διαχείριση των υδάτινων πόρων της περιοχής Φθιώτιδας.

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά στην αποτελεσματική προστασία του ελληνοπυγόστεου. Διότι το ψάρι αυτό όπως και κάθε άλλη μορφή ζωής που απαντάται μόνο στη χώρα μας - αποτελεί μια φυσική εθνική κληρονομιά που έχουμε καθήκον να τη διατηρήσουμε για τις επόμενες γενιές.

Πηγη../// http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.com/2011/11/blog-post_4881.html