Τα τσιφλίκια δημιουργήθηκαν από αρπα­γή ή εξαγορά αντί εξευτελιστικού τιμήματος

από τους Τούρκους μπέηδες όταν ελευθε­ρώθηκε το Έθνος, ή από   παραχωρήσεις

του κράτους προς τους οπλαρχηγούς της επανά­στασης του '21. Οι περισσότεροι

τσιφλικάδες ήταν απ’ τη Ρουμανία ή την Ήπειρο. Οι τσιφλικάδες έπαιρναν το

1/3 της παραγωγής των χωραφιών και έμεναν σε σπίτια, ενώ οι κολλήγοι

(καλλιεργητές) σε καλύβια κάτω από τραγι­κές συνθήκες

διαβίωσης.Οιαπαλλοτριώσεις των τσιφλικιών έγιναν με το ν. 2052/1920.

ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ-ΚΑΤΩ ΚΑΛΛΙΘΕΑ.

Πρώτος τσιφλικάς το 1833 ο Χατζίσκος, πούλησε το 1864 στο Ζουλούμη το μεγαλύ­τερο μέρος και το υπόλοιπο σε Μπρουφλιανιώτες (Διλοφιώτες). Οι τσιφλικάδες έφερ­ναν στην περιοχή τους Γιατζήδες, Τουρκαρβανίτες, να τρομοκρατούν τους κολλήγους.Το 1888 οι αδελφοί Μπίκου έχτισαν νερόμυλο και οι τσιφληκάδες τον αχρήστε­ψαν αγοράζοντας το χωράφι της Κρυστάλλως Αντωνίου, απ’ όπου περνούσε το νερό.Το 1922-23 οι κληρονόμοι του Ζουλούμη έκλεισαν την εκκλησία του Αγ. Σώστη, που ήταν ιδιόκτητη, ζητώντας εκβιαστικά πίσω το κτήμα που ο αρχικός Ζουλούμης είχε αφιε­ρώσει για τη συντήρηση της εκκλησίας.

ΑΛΠΟΣΠΙΤΑ.

Πρώτος τσιφλικάς ο οπλαρχηγός Γιάν­νης Δυοβουνιώτης. Η τρίτη κόρη του Στέλλα Πρεβεδώρου πήρε προίκα το δάσος Γρεβενό και το σπίτι του Δυοβουνιώτη στη Λαμία, Πλ. Διάκου.Οι άλλες δύο κόρες του, Βούλγαρη και Παπαλουκά πήραν προίκα το τσιφλίκι, που το αγόρασε το 1914 ο Ηπειρώτης Γιάννης Γραψίδης. Άλλοι τσιφλικάδες: Γιάννης Γκρίζας και Θεμ. Κόρακας.

ΑΝΘΗΛΗ.

Οι Τσαλαίοι ήταν από την Κορυτσά και ήρθαν στην Ελλάδα στα μέσα του 19ου αι. Ο Κ. Τσάλης αγόρασε από τον Τούρκο Μπέη την Ιμίρμπεη (Ανθήλη) αντί 30.000 γρόσια. Διάδοχός του ο Παπακώστας (από τη Δρέμισσα, γαμπρός από αδελφή) και μετά ο Αξελός. Οι κάτοικοι με δικηγόρο τον I. Τσιριμώκο ζήτησαν απ’ το Κράτος να τους παρα­χωρήσει τις προσχώσεις του Σπερχειού και την κέρδισαν την υπόθεση.

Οι Τσαλαίοι όμως που είχαν μεγάλη δύ­ναμη (στο σπίτι τους έμενε ο βασιλιάς Γεώρ­γιος ο Α’, όταν βρισκόταν στη Φθιώτιδα) ξαναπήραν τις προσχώσεις. Οι κολλήγοι αρμα­τωμένοι κατέλαβαν τα χωράφια στα Ποταμά­κια, Γουρνοκούμασα και Γελαδάρια. Οι τσι­φλικάδες πήγαν εναντίον τους μ’ ένα λόχο στρατού και έγιναν συλλήψεις. Οι κολλήγοι μετά εγκατέστησαν στα σπαρμένα χωράφια τις γυναίκες τους σαν τρόπο άμυνας. Πρώτοι κάτοικοι οι Ζαρδαίοι κι οι Διαμανταίοι.

ΑΥΛΑΚΙ.

Πρώτος τσιφλικάς ο Πανουργιάς, οπλαρχηγός από τη Δρέμισσα, που είχε τσι­φλίκι και στην Αγία Μαρίνα, ο Γιατζής απ’ την Άμφισσα και ο Κεχαγιάς. Ο Γιατζής κληροδότησε το μερίδιο του στο Γυμνάσιο Άμφισσας.

ΑΧΙΝΟΣ.

Πρώτος τσιφλικάς ο Νίκος Σκουμπουρδής (από την Κόνιτσα) και μετά τα παιδιά του Πέτρος, Σωτήρης και Κώστας. Το 1920 πού­λησαν μεγάλο τμήμα, το υπόλοιπο απαλλοτριώθηκε. Στην πλατεία προτομή του Πέτρου Σκουμπουρδή 1833-1893 (πληρεξουσίου- βουλευτή). Η εκκλησία του χωριού κτίστηκε το 1894 από την Κων/ντία Παν. Σκουμπουρ­δή.

ΑΧΛΑΔΙ.

Πρώτος τσιφλικάς ο Ζάκκας το 1894, οπλαρχηγός απ’ τα Γρεβενά. Η αδελφή του Αβρακώμη συνδέονταν αισθηματικά με το βασιλιά Κων/νο και του δώρισε το τσιφλίκι (μετά το θάνατό της). Το 1922-23 το κράτος εγκατέστησε πρόσφυγες από την Αν. Θρά­κη.

ΒΑΡΔΑΤΕΣ ΑΝΩ.

Παραχωρήθηκε το τσιφλίκι από το κρά­τος στο στρατηγό Τιμ. Βάσσο. Διάδοχοί του οι συγγενείς του: Μίσσιος, Μπίλιου Μπότσαρη, Ν. Χατζίσκος και το 1917 ο Χρ. Στεργιόπουλος. Το 1900 ο Γ. Λατσούδας στη θέση Ράχη τη νύχτα έχτισε κρυφά τα θε­μέλια για σπίτι. Πήγαν οι αγροφύλακες του τσιφλικά να το γκρεμίσουν κι αυτός τους πυροβόλησε. Έτσι χτίστηκε το πρώτο σπίτι στις Άνω Βαρδάτες.

Απαλλοτρίωση 1926. Πρώτοι κάτοικοι Ζαγγογιανναίοι, Κωσταραίοι, Λατσουδαίοι.Μετά το 1930 άρχισε η οικοδόμηση του χωριού.

 ΒΑΡΔΑΤΕΣ ΚΑΤΩ.

Τσιφλικάς ο στρατηγός Βάσσος κ.λ.π. Πρώτος που έκτισε σπίτι τη νύχτα, κρυφά απ’ τους αγροφύλακες, ο Γ. Φέκκας. Πυροβόλησε τους άντρες των τσιφλικάδων κι έτσι έμεινε το σπίτι. Πρώτοι κάτοικοι: Δ. Πολύζος, Δ. Χατζής, Ν. Λουρής, Κατσιώτας.

 ΒΕΛΕΣΙΩΤΕΣ.

Φωτιάδης (από Ρουμανία), ο μεγαλύτε­ρος τσιφλικάς της επ. Δομοκού, ήταν πασάς ή μπέης στην Υψηλή Πύλη. Μετά τσιφλικά­δες οι κληρονόμοι του. Λέγεται ότι ο βουλευ­τής Φωτιάδης (περί το 1900) κατάφερε να περάσει κατά παρέκκλιση η σιδ. γραμμή από τις Βελεσιώτες για την εξυπηρέτηση του τσι­φλικιού του.

 ΔΑΜΑΣΤΑ.

Τσιφλικάς ο Τσακανίκας και μετά οι γα­μπροί του Παπαδιαμαντόπουλος, ο γαμπρός του από ανιψιά στρατηγός Διγενής, ο Κέφαλος και τα 3 παιδιά του. Το

1912 τα παιδιά του Κέφαλου πούλησαν το τσιφλίκι στο Γρηγόρη και Γιάννη Ασημακόπουλο. Το 1914 από την απαλλοτρίωση πήραν κτήματα (22-50 στρ.) μόνο

14 οικογ. και αργότερα άλ­λοι 20 πήραν από 1 στρέμμα. Οι υπόλοιπες οικογένειες (Κρικελλιώτες) που δεν είχαν κλήρο έφυγαν απ’ το χωριό.

ΖΗΛΕΥΤΟ.

Το 1850 ο τσιφλικάς (άγνωστος) έκαψε τα καλύβια των κολλήγων και τους ανάγκασε να φύγουν απ’ το χωριό. Το 1870 τσιφλικάς ο Δ. Μαρούλης και

μετά ο Χρήστος Τσακνιάς δήμαρχος τότε της Υπάτης. Το 1925 πουλή-

θηκε στους κατοίκους.

 ΗΡΑΚΛΕΙΑ

 Τσιφλικάς ο Κ. Κρίτσας και οι γαμπροί του Τάκης Λάττττας, I. Οικονόμου και Τάκης Αργυρόπουλος (δικηγόρος). Απαλλοτρίωση 1926.

 ΚΑΛΥΒΙΑ.

 Πρώτος τσιφλικάς ο Μπέσιος ή Κόγκας απ’ τη Μολδοβλαχία (26.000 στρέμ.) και μετά ο γαμπρός του (απ’ την κόρη του) Προβελέγγιος. Η περιοχή

λέγονταν Καλύβια του Κόγκα.Ο Προβελέγγιος νοίκιασε το τσιφλίκι στο γαμπρό. Οι κάτοικοι αγόρασαν το τσιφλί­κι πριν την απαλλοτρίωση.

 

ΚΑΡΥΕΣ:

Τσιφλικάδες Κώστας Γεωργίου και Δημ. Γκίκας. Το 1908 έγινε εγκατάσταση προσφύ­γων απ’τη Βουλγαρία στο τσιφλίκι του Γκίκα. Το 1917 πουλήθηκε το

τεμάχιο του Γεωρ­γίου.

ΚΑΣΤΡΙ.

 Ο Μπέης Νεάνι πούλησε το τσιφλίκι στον Κ. Τσάλη. Σώζεται το αρχοντικό του Τσάλη (ερείπιο). Στην πλατεία πηγάδι που γράφει: Κ. Τσάλης, 1866.

Απαλλοτρίωση το 1925, οικοδόμηση του χωριού μετά το 1930.

 ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΑΙΪΚΑ ΤΣΙΦΛΙΚΙΑ.

        Από τη Σπερχειάδα μέχρι τον Άγιο Νικόλαο (Λάσπη) Ευρυτανίας. Πρώτος τσι­φλικάς ο Γιάννης Κοντογιάννης, αρματολός το 1770 απ’ το Χαλκιόπουλο Βάλτου.

 ΛΑΔΙΚΟΥ.

 Τσιφλικάδες οι αδελφοί Γερομνήμου από την Υπάτη, ο Γ. Κουτσούκος (μοίραρχος, σύ­ζυγος της Αννας Γερομνήμου), ο Δ. Μαρού­λης (σύζυγος της κόρης

του Κουτσούκου) και ο Γουργιώτης.

 ΛΥΓΑΡΙΑ.

 Τσιφλικάς ο Βαλατσός, οπλαρχηγός του '21, αγορά από Χανούμ Μπέη αντί 24.000 γρόσια, το συμβόλαιο έγινε στην Κων/λη. Στη συνέχεια ο Λιάκος

(γαμπρός), ο Γάτος απ’ την Άμφισσα (αγορά) και οι συγγενείς του γαμπροί Καλιακούδας, Θεοδωρίδης. Απαλλοτρίωση το 1925.

 ΜΕΓ. ΒΡΥΣΗ.

Τσιφλικάδες: Φαρδης, Παπαδόπουλος, ο Άγγλος γιατρός Μέρλιν και ο Χρ. Στεργιόπουλος. Το 1922 εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες της Μ. Ασίας σε μέρος του

τσι­φλικιού. Το 1952 απαλλοτρίωση.

Ν. ΜΑΚΡΥΣΗ.

 Τσιφλικάδες Πανούτσος Ανδρέας και Πούλιος Ζαρίμπας. Η πρώτη αγορά έγινε το 1918-19 στο πανουτσαίίκο τσιφλίκι από τους Κουλουραίους που ήρθαν

από τη Μάκρη κι έτσι έγινε το χωριό Ν. Μάκρη. Απαλλοτρίω­ση το 1930-35.

 Ν. ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ.

 Τσιφλικάς ο Γ. Μαραθέας που ήρθε απ’ τη Ρουμανία το 1860 και μετά τα παιδιά του Δημήτριος και Νικόλαος. Τον Δημήτριο τον σκότωσε η συμμορία Ντεζέ,

Πελεκάνου, Γεωργαλή, Μπαρούση το 1920-22. Το 1925 το κράτος εγκατέστησε 200 οικογένειες Ελλή­νων προσφύγων από την Αν. Ρωμυλία (65 στρ. η

οικογένεια).

 ΞΥΝΙΑΔΑ-ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ-ΚΟΡΟΜΗΛΙΑ

 Πρώτος τσιφλικάς ο Νομικός, μετά ο Γ. Πλατανιώτης (από Ρουμανία) και μετά ο Στεργιάδης. Απαλλοτρίωση το 1920.

 ΠΟΛΥΔΕΝΔΡΙ.

 Τσιφλικάς Μπακαούρας, διάδοχός του ο Παν. Νέγκας. Το 1918 το πούλησε 700.000 δρχ. 9.000 στρ. σε 8 καλλιεργητές.

 ΡΟΔΙΤΣΑ.

 Τσιφλικάδες: Αφθονίδης, Καϊλάνης κ.λ.π. Οι καλλιεργητές προσέφυγαν στο δι­καστήριο, κέρδισαν την υπόθεση και μοιρά­στηκαν τα χωράφια το 1834 (40

δικαιούχοι), το 1839 και 1844.

 ΣΟΦΙΑΔΑ.

 

Το Τσουφλάρι (Σοφιάδα) ήταν ενιαίο τσι­φλίκι με την Τσόμπα του Γ. Μαραθέα. Το έδωσε προίκα στην αδελφή του, γυναίκα του Μιχ. Ζωγράφου.

Απαλλοτριώθηκε το 1918 και 1926. Παλιοί κάτοικοι της Κοινότητας οι Καλημέρηδες.

 ΣΥΚΑ

.

 Τσιφλικάς το 1833 ο Νίκος Τσακνιάς απ’ το Λευκαδίτι Φωκίδας, φαλαγγάρχης του ‘21 με αγορά από τη Βαληλέ Χανούμ. Άλλη εκ­δοχή: ο Τσακνιάς πήρε

χρήματα από Χωμηργιανίτες για αγορά του τσιφλικιού από κοι­νού. Δεν τους αναγνώρισε ως συνιδιοκτήτες και τον σκότωσαν. Στη συνέχεια τσιφλικάς ο

Χρήστος Τσακνιάς, δήμαρχος Υπάτης, πέθανε το 1899. Συνιδιοκτήτης 20% ο Ν. Ζουλούμης. Απαλλοτρίωση το 1925.

 

ΦΡΑΝΤΖΗ.

Τσιφλικάς ο στρατηγός Τιμ. Βάσσος, υπασπιστής του Όθωνα και του Ν. Χατζίσκου. Αφεντικά ο Πέτρος Πετρούλας και ο ανηψιός του από αδελφή Πάνος

Καζούλης.

Άλλα τσιφλίκια ήταν στα χωρία: Κάρυά Υπάτης, Κόμμα, Λιμογάρδι, Παλιούρι, Σταυρό και Στύρφακα..

Στοιχεία απο το βιβλίο  Τουριστικός Οδηγός Φθιώτιδος υπο Γιάννη Καρπούζη

Ο Κων.Βασ.Τσίφτης, μας ενημέρωσε σχετικά με το τσιφλίκι της περιοχής της Παλαιοβράχας από

αφήγηση της μητέρας του.

«Σχετικά με τα τσιφλίκια στη Δ. Φθιώτιδα και ειδικά στην Παλαιοβράχα, από τη μακαρίτισσα τη

μητέρα μου Πηνελόπη, το γένος Δημητρίου Κόντου εκ Παλαιοβράχας, γνωρίζω τα παρακάτω.

Υπήρχε στην Παλαιοβράχα ο Τσάκας (ή Τσιάκας???) , τσιφλικάς που είχε σχεδόν όλο τον κάμπο της

Φτέρης και της Παλαιοβράχας. Αυτός όταν έφυγε πούλησε σπαστά όλο το τσιφλίκι του. Το 2όροφο

(με υπόγειο) πέτρινο σπίτι του και ένα πολύ μεγάλο μέρος από τα χωράφια και τα αμπέλια του, τα

είχε αγοράσει ο Παπα-Νίκος Κόντος παππούς της μάνας μου. Από το σπίτι αυτό που κάηκε από τους

Γερμανούς μαζί με την τεράστια βιβλιοθήκη του παπά, εγώ θυμάμαι το σωρό από τις πέτρες που

είχε απομείνει καθώς και την τεράστια ανεξάρτητη κουζίνα με ένα πελώριο φούρνο που χωρούσε

μέσα 5-6 ταψιά μαζί!!! Αυτά υπήρχαν μέχρι τη 10ετία του 1980. Την κουζίνα αυτή, τη γκρέμισε ο

θείος μου Κώστας Κόντος, Πρόεδρος Εφετών, για να χτίσει το νέο σπίτι που έχει σήμερα. Η

περιουσία αυτή του παπά μοιράστηκε στους 2 γιούς του (Θεοφάνη και Δημήτριο) και την κόρη του

(Κωνσταντία) που πούλησε το μερίδιό της και έφυγε στην Αμερική. Από το μερίδιο που είχε ο ένας

από τους 2 γιούς (ο παππούς μου Δημήτριος Κόντος) άλλο πουλήθηκε, με άλλο προικήθηκαν οι

κόρες του και ό,τι υπόλοιπο έχει απομείνει που το έχει ο παραπάνω θείος μου >>

 

Από το βιβλίο του Βασ.Δημ.Σταμοκώστα Ελλάδα Πατρίδα μου-Φτέρη χωριό μου έχουμε και άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με το τσιφλίκι του Τσιάκα στη Παλαιοβράχα.

Σελ.252-253

Συνεχίζοντας το οδοιπορικό μας για το γαιοκτησιακό καθεστώς του χωριού μας διαπιστώνουμε επίσης ότι, οι Χριστόδουλος και Ανδρέας Τσιάκας με το αριθ. 1821 του 1863 συμβ., μετά την καταμέτρηση και διανομή των γαιών της περιοχής, δικαιούνται το ένα έβδομο από αυτές και με το 2105 του 1864 ανταλλάσσουν με 65 Παλαιοβραχινούς συγχωριανούς τους τις ιδιοκτησίες τους, τις οποίες συμπτύσσουν στις περιοχές: Βατοκάμπι, Μελικοκιά,, Παπόγουρνες, Νταλιάνα, Λίμνες, Γραίας άνοιγμα, Όλα τα Κούτσουρα, Ντουλοκέρια και Κοντοσαΐτες, άνωθεν της Παπόγουρνας, Καστρί καθώς και τον Κουτετσά.

Στη συνέχεια με τα 116, 119 και 2213 συμβόλαια του 1910, που έγιναν στη Βαρυμπόπη και Σπερχειάδα αντίστοιχα, μεταξύ των Κων/νου, Χρήστου και Χαρίκλειας Α. Τσιάκα, συζύγου Γεωρ. Ποντικοπούλου και ομάδας 13 Φτεριωτών, καθώς και άλλων μεμονωμένων, περιήλθαν τμηματικά στην κυριότητα των Φτεριωτών οι προπεριγραφείσες περιοχές, Βατοκάμπι κ.λπ.

Με το ίδιο συμβόλαιο αποκτούν και το «λειβάδιον» και τας γαίας της περιοχής «Κατσαούνας».

Σημειώνουμε ότι, σύμφωνα με προγενέστερη αναφορά για τη χάραξη των συνόρων, η περιοχή ήταν πυκνοδασωμένη και οπωσδήποτε δεν είχε καμία ομοιότητα με τη σημερινή της μορφή.

Σελ.334

Ο μύλος της Μαυρόρραχης, ο οποίος ήταν ιδιοκτησίας του τσιφλικά Κων. Τσιάκα και ο οποίος παραχωρήθηκε στην εκκλησία, όταν αυτός απήχθηκε από τους ληστές και αναγκάστηκε να πωλήσει τον Κοδετσά, για να καταθέσει τ’ απαιτούμενα λύτρα με αντάλλαγμα τη ζωή του. Οι πρώτοι μυλωνάδες που λειτούργησαν το μύλο αυτό ήταν οι: Κανούτος από Σπερχειάδα, Μπουρμπούνης Σωτ. και Ευσταθίου Ευστάθιος η Σταθάκης από Φτέρη, Γεωργούλας (Παπαδήμας) από Λευκάδα, Κοσμάς από Παλαιοβράχα Ευσταθίου Γεώργιος και Λαγός Κων. από Φτέρη, περιστασιακά ίσως και άλλοι. Ο μύλος διέθετε και νεροτριβή (τρεστίλα) στην οποία γινόταν η κατεργασία των χοντρών μάλλινων υφασμάτων από το νερό, που έπεφτε επάνω τους με δύναμη, τα οποία και καθάριζε από τις σκόνες και λοιπές ακαθαρσίες. Καταβλήθηκαν έντονες προσπάθειες, τόσο από την Κοινότητα, όσο και από το Σύλλογο των απανταχού Φτεριωτών προς την αρμόδια Εφορεία αρχαιοτήτων Βόλου και το Υπουργείο Πολιτισμού, να κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο και να αναπαλαιωθεί, αλλά οι προσπάθειες απέδωσαν μόνο ως προς το πρώτο σκέλος. Δεν είναι γνωστό το πότε κτίστηκε αυτός ο μύλος με την νεροτριβή. Εκείνο όμως που είναι γνωστό είναι ότι αυτά τα συγκροτήματα αποτελούσαν σπουδαίες επιχειρηματικές μονάδες, οι οποίες, κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, ανήκαν στον Μπέη ή Αγά του τσιφλικιού και αργότερα στους αντίστοιχους Έλληνες αγοραστές των τσιφλικιών (cift lik) ή παραχωρούνταν ή αγοράζονταν από τις εκκλησίες και ονομάζονταν βακούφικο (vakif).

Επίσης στο βιβλίο αναφέρετε πως το σπίτι του Τσιάκα στην επάνω Φτέρη ήταν πάνω από την Μυλωνόβρυση, διώροφο, το οποίο αγόρασε ένας Βαγενάς από Παλαιοβράχα και αυτός τελικά το πούλησε στον σημερινό ιδιοκτήτη Ψαρογιώργο Αντ.. Πως δίπλα ακριβώς στα 1917 - 1927 είχε φτιάξει εργοστάσιο κατασκευής καλαποδιών ο Κων. Σωτ. Σταμοκώστας 16 ζευγών ημερησίως, από την πτώση του νερού Πολυνέρι και Πουρι, τα οποία πωλούσε στους τότε τσαγκάρηδες. Επίσης βλ. πως όταν αρρώστησε ο Τσιάκας από φυματίωση τον πήγαν για καθαρό αέρα στο Γουλινά, αλλά δεν γλύτωσε από το μοιραίο και οι αναλαβόντες τη μεταφορά του μέχρι Άνω Φτέρη Μακρής Ν. και ένας άλλος που δεν θυμάμαι αυτή τη στιγμή τσακώθηκαν για τη μοιρασιά του υπέρογκου κόμιστρου των 500 δραχμών.

---

Σύμφωνα με γνωμοδότηση του Κω/νου Κόντου, Δικηγόρου παρ’Αρείω Πάγω, από την Παλαιοβράχα, σχετικά με την αγορά του κτήματος << Σπαρτιά-Τσερλιά-Παληοχώρι>> από τους κατοίκους της Παλαιοβράχας, το οποίο ήταν τμήμα του τσιφλικιού Κοντογιάννη, μαθαίνουμε ότι η πωλήτρια ήταν γυναίκα <<η Κοντογιάννη>> . Ετσι αναφέρεται στα συμβόλαια . Το κτήμα αυτό ήταν 4.000 στρέμματα δασικής και χορτολιβαδικής έκτασης. Η Κοντογιάννη το απέκτησε με την διανομή του 1884, και το πούλησε στους κατοίκους της Παλαιοβράχας το 1919.

---

---

                                                     Το άρθρο συμπληρώνεται με νεότερα στοιχεία

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ

Των κατά την Επαρχίαν Ζητουνίου^[1] οθω­μανικών κτημάτων κατεχομένων υπό της ελληνικής Κυβερνήσεως, πωληθέντων δε παρά των ιδιοκτητών προς διαφόρους.

Τα παρακάτω χωριά και λειβαδοκτήματα κατείχε ο Οθωμανός ΧΑΛΙ-ΠΕΗ ΖΑΔΕ ΤΕΥΦΙΚ-ΠΕΗΣ και τα πούλησε στους πιο κάτω, ως ακολούθως:

 

ΚΟΜΠΟΤΑΔΕΣ ΤΟ αγόρασε ο Στέφος Σκληβανιώτης τον Οκτώβριο του 1837 και τον Αύγουστο του 1842, με συμβο­λαιογραφική πράξη και χοτζέτι επί Κουτσή εφένδη, αντί του ποσού των 125.000 γροσίων. Έδωσε 28.000 και όφειλε 97.000^[2].

ΚΑΤΑΒΟΘΡΑ^[3]Αγοράστηκε από το Συντ/ρχη Βάσσο με συμβολαιογραφική πράξη και χοτζέτι^[4] επί Κουτσή εφένδη, α­ντί του ποσού των 87.000 γροσίων^[5] χωρίς να καταβάλλει κανένα χρηματικό ποσό.

ΦΡΑΤΖΗ-ΒΑΡΔΑΤΕΣ Αγοράστηκαν α­πό το Συντ/ρχη Βάσσο το Νοέμβριο του

1837,  με ιδιωτικό έγγραφο και χοτζέτι επί Σεκίπ εφένδη, αντί του ποσού των 330.000 γροσίων. Καταβλήθηκαν 10.000 και όφειλε υπόλοιπο 320.000^[6].

 

ΔΕΛΦΙΝΟ Αγοράστηκε από τους κα­τοίκους του χωριού με προφορική συμφω­νία, αντί 35.000 γροσίων, τα οποία όφειλαν.

 

ΔΑΜΑΣΤΑ Αγοράστηκε από την Αθανά- oto Τζήνη με συμβολαιογραφική πράξη και χοτζέτι επί του νυν Πρέσβεως, το Σεπτέμ­βριο του 1842, αντί 67.900 γροσίων. Κατέ­βαλε 1.750 και χρωστούσε ακόμα 66.000.

 

ΑΛΠΟΣΠΗΤΑ Αγοράστηκε από την Ευφροσύνη Δεληγιάννη και τον Τσάλη, με χοτζέτι επί Κουτσή εφένδη, αντί του πο­σού των 60.000 γροσίων κατά τον Οκτώ­βριο του 1841. Καταβλήθηκε ολόκληρο.

 

ΠΑΥΛΟΜΑΝΔΡΑ^[1]Αγοράστηκε από το Νικόλαο Σκουμπουρδή το Νοέμβριο του

 

1837,  με χοτζέτι επί Κουτσή εφένδη, αντί του ποσού των 20.000 γροσίων. Καταβλή­θηκε όλο το ποσό.

 

ΑΦΑΝΟΣ Τα 2/3 του λειβαδιού αγορά­στηκε από το Νικόλαο Χρυσοβέργη το Νο­έμβριο του 1838, με χοτζέτι επί Κουτσή εφένδη, αντί του ποσού των 17.000 γροσί­ων.

 

ΒΕΛΙΚΑΝΔΡΑ Το χειμαδιό αγορά­στηκε από το Νικόλαο Παππαϊωάνου, με χοτζέτι επί Κουτσή εφένδη, το Νοέμβριο του 1838, αντί 4.200 γρόσια, που καταβλή­θηκαν απαρχής.

 

ΧΑ-Ι-Ν ΓΑΡΔΙΚΙ^[2]Το κατείχε η Σαϊδέ- Χανούμ, σύζυγος Χαλί-Πέη και το πούλη­σε στον Αναστάτιο Λοιδωρίκη, με χοτζέτι επι Κουτσή εφένδη, τον Αύγουστο του 1838 αντί του ποσού των 67.000 γροσίων. Καταβλήθηκαν 4.240 και οφείλονταν τα υ­πόλοιπα 63.260.

 

ΜΥΑΛΟΣ^[3] Το κατείχε η παραπάνω και το πούλησε στο Δρόσο Μανσόλα, με χοτζέ­τι επί Κουτσή εφένδη τον Αύγουστο του 1838

αντί 34.000 γροσίων. Κατέβαλε 5.000 και όφειλε 29.000.

 

ΜΟΥΣΤΑΦΑ-ΠΕΗ^[1]Το χωριό το κα­τείχε ο Δερβίς Πέη-Ζαδέ Τζετ-Πέης και το αγόρασε ο Αθανάσιος Τζήνης με ιδιωτι­κό έγγραφο και χοτζέτι, επί Κουτσή εφέν­δη, τον Ιούνιο του 1837, αντί του ποσού των 195.000 γροσίων. Κατέβαλε 40.000 και όφειλε 155.000.

 

ΜΟΣΧΟΧΩΡΙ. Το χωριό ήταν ιδιοκτη­σία της Ουμέτ-Ουγλού-Χανούμ, σύζυγο Μουσταφά Αγά και το πούλησε στο Νικό­λαο Σκουμπουρδή, με ιδιωτικό έγγραφο και χοτζέτι επί Κουτσή εφένδη, τον Ιούνιο του 1837, αντί του ποσού των 220.000 γροσίων. Κατέβαλε 45.000 και όφειλε το υπόλοιπο 175.000.

 

Ο X. Μεχμέδ-αγά ζαδέ Σαϊδ-αγάς ήταν ιδιοκτήτης των παρακάτω χωριών.

 

ΚΩΣΤΑΛΕΞΙ Το πούλησε το Νοέμβριο του 1839 στους κατοίκους του χωριού, με προφορικό συμβόλαιο, αντί του ποσού των 63.000 γροσίων, οι οποίοι κατέβαλαν 1.750 και όφειλαν 61.250 ακόμα.

 

ΚΟΥΜΑΡΙΤΣΙ Το αγόρασαν οι κάτοικοι του χωριού προφορικά, αντί 38.000 γρόσια τα οποία και κατέβαλαν.

 

ΣΚΛΕΙΘΡΑΚΙ Αγοράστηκε από τους κα­τοίκους με συμβολαιογραφική πράξη και χοτζέτι επί Κουτσή εφένδη, το Νοέμβριο

 

του 1839 αντί του ποσού των 38.000 γρο­σίων. Κατέβαλαν 4.500 και όφειλαν 33.500 γρόσια.

 

ΚΟΥΒΕΛΑΣ^[2]Αγοράστηκε από τους κατοίκους προφορικά, το Νοέμβριο του

 

1839, αντί του ποσού των 27.000 γροσίων. Καταβλήθηκαν 4.500 και οφείλονταν 33.500 ακόμα.

ΜΥΛΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΑΣΗ ΓΗΣ ΕΙΣ ΦΡΑΤΖΗ-  Αγοράστηκαν από τον Κρίτζα Τασίκα με συμβολαιογραφική πράξη και χοτζέτι, επί

 

νυν Πρέσβεως, το Μάιο του  1842 αντί του ποσού των 73.500 γροοίων. Κάτάβλήθηκαν 5.000 και οφείλονταν ακόμα 14.500

Ενα ζευγάρι εις Κομποτάδες. Αγοράστηκε απο τον Ευθύμιο Σακελλάριο με ιδιωτικό εγγραφο και χοτζέτι επι Κουτσή εφένδη το Μάρτιο του 1837 αντί του ποσού των 19.500 γροσίων.Καταβλήθηκαν  5.000 και οφείλονται ακόμα 14.500

ΧΕΙΜΑΔΙ ΕΙς ΜΟΥΣΤΑΦΑ-ΠΕΗ. Το αγόρασε ο Αθανάσιος Τζήνης με ιδιωτικό εγγραφο και χοτζέτι επι Κουτσή εφένδη το Μάρτιο του 1837 αντί του ποσού των 19.500 γροσίων.Καταβλήθηκαν 5.000 και οφείλονται ακόμα 14.500

[1]  Το ένα ζευγάρι αντιστοιχούσε με 70-80 στρέμματα χωράφια, δηλαδή όση γη θα μπορού­σε να καλλιεργήσει ένα ζευγάρι ζώων μέσα σε

μια καλλιεργητική περίοδο.

 

---

 

[1]         Μουσταφά μπέη ονομάζονταν στην τουρκοκρατία η σημερινή Ηράλεια Φθιώτιδας.

 

[2]    Παλιός τσοπόνικος οικισμός που βρίσκο­νταν ανάμεσα στα χωριά Κουμαρίτσι, Παύλινη, Δέλφινο και Δυο Βουνά.

 

---

 

[1]       Περιοχή που πρέπει να βρίσκεται στα όρια της σημερινής Παύλιανης.

 

Ία. Περιοχή άγνωστη.

 

[2]       Πρόκειται για το Γαρδίκι Ομιλαίων. Χαίν στα αραβικά σημαίνει άπιστος

 

[3]       Το σημερινό Γαρδικάκι που βρίσκεται κο­ντά στο Μπράλλο.

 

---

[1]  Πρόκειται για τη Λαμία.

[2]       «Η συμφωνία διελελύθηκε και ακυρώθηκε η αγορά!!

[3]   Πρόκειται για το βουνό Οίτη, που ονομά­ζονταν έτσι κατά την περίοδο της Τουρκοκρατί­ας, λόγω των πολλών ρωγμών που παρουσιάζει το έδαφος.

Τουρκικό έγγραφο. Έγκυρος τίτλος ιδιο-

[5]Τουρκικό «νόμισμα που ήταν ισοδύναμο με αναλογία 3 και 1/4 γρόσια μια δραχμή ελληνι­κή. Η αξία της δραχμής την εποχή εκείνη ήταν μια οκά σιτάρι 0,25 λεπτά και το καλαμπόκι 0,20 λεπτά η οκά.

[6]   «Δια τα δύο τούτα χωριά οι επίτροποι τηο Υψηλής Πόοταο^2Β Κουτσή εφφένδης και Σαΐδ ε- φένδης, άνευ ειδήσεως και συγκαταθέσεως του επιτρόπου του ιδιοκτήτου, έδωκαν δεύτερα χο- τζέτια προς τον Γεώργιον Μωραΐτην²⁹επί υπο- σχέσει του να τους συνδράμη ως επηγγέλετο εις την από μέρους της Κυβερνήσεως παραχώρησιν των φιλονεικομένων κτημάτων και επί εξοφλήσει δήθεν απαιτήσεων τινών του αποθανόντος αδελ­φού του Δημητρίου κατά του πατρός του ιδιοκτή­του, επί των οποίων ο επίτροπος τούτο συνεβιβά- σθη ήδη μετά της χήρας του αποθανόντος»³⁰.

[1]       Περιοχή που πρέπει να βρίσκεται στα όρια της σημερινής Παύλιανης.

Ία. Περιοχή άγνωστη.

[1]       Πρόκειται για το Γαρδίκι Ομιλαίων. Χαίν στα αραβικά σημαίνει άπιστος.. " ^ι_?>

[1]       Το σημερινό Γαρδικάκι που βρίσκεται κο­ντά στο Μπράλλο.

[1]         Μουσταφά μπέη ονομάζονταν στην τουρκοκρατία η σημερινή Ηράλεια Φθιώτιδας.

[1]    Παλιός τσοπόνικος οικισμός που βρίσκο­νταν ανάμεσα στα χωριά Κουμαρίτσι, Παύλινη, Δέλφινο και Δυο Βουνά.