Φτέρη 10 Δεκεμβρίου 2014
Ανέγερση Προτομών στη Φτέρη
Προς: Απανταχού της γης Φτεριώτισσες και Φτεριώτες.
Θέμα: «Διάσωση – προβολή ιστορικής μας κληρονομιάς: Προτομές Τριαντάφυλλου Κατσούδα και Νίκου Φτέρη, στη Φτέρη».
Συγχωριανοί,
Αυτή τη γη που πατάμε σήμερα και ζούμε ελεύθεροι, κάποιοι πριν 179 χρόνια και παραπάνω, αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν να μας την παραδώσουν ελεύθερη.
Σ' αυτούς τους απελευθερωτικούς αγώνες, πολιτικούς και στρατιωτικούς, η Φτέρη μας έχει να επιδείξει λαμπρούς ηγέτες, που αξίζουν την αναγνώριση και την τιμή:
Τριαντάφυλλος Κατσούδας Γέννημα, θρέμμα της Φτέρης. Άξιος επαναστάτης, συνεχιστής των προγόνων του Hπειρωτών, οι οποίοι το 1764 επαναστάτησαν εναντίον του Αλή πασά, λόγω της επιβολής σκληρών φόρων, εκπατρίστηκαν και κυνηγημένοι έφθασαν, αναζητώντας τύχη και τόπο εγκατάστασης, στη σημερινή Άνω Φτέρη.
Εκεί, όταν ο Τούρκος Μπέης της Παλαιοβράχας απαίτησε να του καταβάλλουν τους φόρους, όπως επέβαλε και σε όλους τους σκλαβωμένους, αυτοί του αρνήθηκαν και πάλι στη νέα πατρίδα τους τώρα. Αλλά πώς; Κήρυξαν ανυπακοή, επανάσταση και αποφάσισαν να κάνουν το δικό τους ελεύθερο Κράτος.
Δειλά στην αρχή και δυναμικά στη συνέχεια, δημιούργησαν υπολογίσιμο αρματολίκι, σε σημείο να διώξουν τους Τούρκους από τη δυτική Δυτική Φθιώτιδα και να ελευθερώσουν την περιοχή μέχρι Λιδορίκι και Βάλτο, για 17 χρόνια. (Υπολογίζεται το διάστημα από το 1800 και μετά, μέχρι λίγα χρόνια πριν την κήρυξη της Επανάστασης).
Σε αυτό τον αγώνα ηγέτης και πρωτοπαλίκαρο αναδείχθηκε ο Τριαντάφυλλος Κατσούδας, η φήμη του οποίου είχε ξεπεράσει τα όρια της περιοχής, όπως αποδεικνύουν μια σειρά από δημοτικά τραγούδια, τα οποία αναφέρονται στον ηρωισμό του και τα οποία διέσωσαν ορισμένοι αναγνωρισμένοι λαογράφοι και ιστορικοί.
Φοβούμενος ο Αλή πασάς την επέκταση της δράσης του Κατσούδα, τον έπεισε να μεταβεί στα Γιάννενα, προκειμένου να του δώσει το αρματολίκι της Υπάτης και να νομιμοποιήσει τις ενέργειές του, με σκοπό να ηρεμήσει ο τόπος. Μπαμπέσης, όπως ήταν, τον αποκεφάλισε.
Το αίμα του Κατσούδα όμως δεν πήγε χαμένο. Ήδη οι συνθήκες είχαν ωριμάσει για την επανάσταση που ήρθε, σαν συνέπεια των αγώνων των κλεφταρματωλών, παλικαριών όπως ο Κατσούδας.
Οι στιγμές δύσκολες για τους «Κατσουδαίους» (έτσι ονόμαζαν τότε τους έποικους), χωρίς την αίγλη του αρχηγού τους, περίμενε ο Αλής να καταπτοηθεί το ηθικό τους και να υποκύψουν.
Τότε ξεπήδησε ένα άλλο πολιτικοστρατιωτικό άστρο. Αυτό του Νίκου Φτέρη: Αυτός με το που κλήθηκε τώρα από τον ίδιο τον Αλή να παρουσιαστεί στο πασαλίκι του, πήρε από τον νέο ηγέτη, την απάντηση: «Πασά μου, αν θέλεις να δεις τον τόπο ήσυχο και να μη δημιουργήσεις πολλαπλάσιους Κατσουδαίους, καλά θα κάνεις, να μην επιμείνεις στην υπογραφή της υποταγής και την καταβολή φόρων, αλλά επί πλέον να επιτρέψεις την επίσημη λειτουργία Ελληνικού Σχολείου». (Ανεπίσημα λειτουργούσε με τους ιεροδιακόνους της Μονής του Αγίου Γεωργίου).
Εκτιμώντας ο Αλής ότι έχει να κάνει με ράτσα εκ φύσεως επαναστατών, υποχώρησε και στα δυο. Στα προσεχή χρόνια μετά την κήρυξη της Επανάστασης, ο ηγέτης αυτός εξελίχθηκε σε εξέχουσα πολιτικοστρατιωτική φυσιογνωμία.
Ενδεικτικά, μετά τη μάχη της Οξυάς το Σεπτέμβρη του 1828, που ήρθαν δυο χιλιαρχίες στη σημερινή Επάνω Φτέρη, του Γιαννάκη Στράτου και του Κίτσου Τζαβέλα, με προοπτική να συνεχίσουν την εκκαθάριση και της Δυτικής Φθιώτιδας από τους Τούρκους, οι πρόκριτοι Νίκος Φτέρης από τη Φτέρη με τον Αθ. Τσουκαλά από το Γυφτοχώρι (Άνω Καλλιθεα σήμερα) και τους στρατιωτικούς Μήτσο και Ευαγγέλη Κοντογιάννη, πήγαν στο Διοικητή της απελευθερωμένης Ναυπάκτου Αυγουστίνο, αδελφό του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάν. Καποδίστρια και του ζήτησαν τρόφιμα, πολεμοφόδια και 100 ιππείς για να εκδιώξουν τους Τούρκους από τη Δ. Φθιώτιδα και ευρύτερα.
Τον Οκτώβριο του 1829 ο Έπαρχος Σαλώνων Κων. Μεταξάς συγκάλεσε στα Μάρμαρα Συνέλευση των προκρίτων της περιοχής και σύστησε επαρχιακή Δημογεροντία. Μεταξύ των τεσσάρων εκλεγέντων και ο Νίκος Φτέρης, τον οποίο διόρισε συγχρόνως και Ειρηνοδίκη. Δηλαδή ήταν ο πρώτος «τη τάξει».
Εξακολούθησε έκτοτε να είναι στο τιμόνι της δημογεροντίας και μετά την απελευθέρωση, υπολογίζεται μέχρι το 1840-1842. Φιλοδοξούσε να εγκαταστήσει την έδρα κάπου στον οδικό άξονα μεταξύ Φτέρης - Παλαιοβράχας και να μεταφέρει την εβδομαδιαία αγορά από τον Άγιο Σώστη στον «Άμπλα» Παλαιοβράχας, αλλά δεν μπόρεσε. Πέθανε από δηλητηρίαση όπως διέγνωσαν οι γιατροί.
Αγαπητοί Συγχωριανοί.
Εμείς που συγκροτούμε την συντονιστική επιτροπή, πήραμε την πρωτοβουλία αυτής της παμφτεριώτικης κινητοποίησης, έστω και αργά, με σκοπό να αποτίσουμε φόρο τιμής στους σπουδαίους γενάρχες μας, με την φιλοτέχνηση και τοποθέτηση των προτομών τους στον τόπο τους και τόπο μας.
Ήδη η επιτροπή ήρθε σε επαφή με γλύπτες καλλιτέχνες, ώστε να έχει μια ασφαλή εκτίμηση του κόστους. Μετά από συζήτηση κρίθηκε ως πιο συμφερότερη και ενδεδειγμένη λύση η κατασκευή με μπρούτζο.
Το κόστος και για τις δυο προτομές ανέρχεται στο ποσό των 12.000 Euro, συμπεριλαμβανομένων των μαρμάρινων υπόβαθρων και βάθρων και της απαραίτητης μεταλλικής στήριξής τους.
Κατόπιν αναζητήσαμε ιδεατά φυσικά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά, τα οποία θα απέδιδαν τις φυσιογνωμίες των τιμώμενων προσώπων, (χρονικοί περίοδοι, ηλικία, ιδιότητες, χαρακτήρες) και καταλήξαμε στις μορφές που παραθέσαμε παραπάνω.
Βεβαίως και έχει εξασφαλισθεί η έγκριση του τοπικού Κοινοτικού μας Συμβουλίου και η επικύρωσή της από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Μακρακώμης,
Για την εξυπηρέτηση των επιθυμούντων, πιστεύουμε όλων, να στηρίξουν, οικονομικά την προσπάθεια, ανοίξαμε δυο τραπεζικούς λογαριασμούς με τα στοιχεία: Εθνική: Αριθ. Λογ. 825/001022-70 και Πειραιώς: 6292-135568-387 EUR, με τα ονόματα: Σταμοκώστας Βασ. Δημ., Ευσταθίου Βασ. Γεωρ., και Κωστούλας Γεωρ. Ιωάν. Είναι απαραίτητο οι καταθέτες να αναγράφουν και το όνομά τους για να εξασφαλίζεται η προέλευση της κατάθεσης.
Από αυτή τη στιγμή όποιος θέλει μπορεί να συνεισφέρει τον όβολο του σε αυτή τη προσπάθεια μας.
Για όσους έχουν δυσκολία μετάβασης στην τράπεζα θα υπάρξουν εξουσιοδοτημένα μέλη των Επιτροπών με σφραγισμένα διπλότυπα είσπραξης, στα οποία μπορείτε να καταφύγετε για την εξυπηρέτησή σας, ήτοι: Στη Φτέρη: Στέλιος Μπαλτσιάκης τηλ. 6936192749 και Γιώτα Κατσίκα Τηλ. 43120 ή 6937001457. Στη Λαμία: Πάνος Κωστούλας: 33261 ή 6982416410, και Βασ. Ευσταθίου: 37925 ή 6973057315. Και στην Αθήνα: Βαγγέλης Κύρκος: 5236102 ή 7669788 και Ελένη Πλιάτσικα 9738783.
Για την πορεία των καταθέσεων θα φροντίσουμε να ενημερώνουμε το site της Φτέρης www.fteri-fthiotidos.gr , ίσως ονομαστικώς. Η προθεσμία για την ανταπόκρισή σας στην πατριωτική μας προσπάθεια, είναι μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2015.
Αναφορικά με το σημείο τοποθέτησης των προτομών, η απάντηση είναι: Και φυσικά στις πλατείες των χωριών μας, Επάνω Φτέρης, Κατσούδας και Κάτω Φτέρης, Νίκος Φτέρης και σε σημεία που θα υποδείξουν οι επαΐοντες.
Αγαπητοί συγχωριανοί.
Πιστεύουμε ότι όλοι και όλες θα επικροτήσετε την ενέργειά μας. Για να έχουμε όμως το επιθυμητό αποτέλεσμα δεν αρκεί η ατομική μόνο ανταπόκριση, χρειάζεται και η παρότρυνση – κινητοποίηση και στον ευρύτερο συγγενικό ή φιλικό μας κύκλο, πράγμα για το οποίο παρακαλούμε τον καθένα χωριστά.
Ένας μεγάλος είχε πει: «Είναι ευτυχείς οι λαοί που έχουν Ιστορία, δυστυχείς όμως όσοι έχουν και την αγνοούν και δεν την τιμούν». Στην προκειμένη περίπτωση εμείς οι Κατσουδαίοι, οι Φτεριώτες, και έχουμε ιστορία και την γνωρίζουμε και με την παρούσα ενέργειά μας την τιμούμε.
Εκείνοι την έγραψαν, και 'μεις δε θα φανούμε αχάριστοι, αλλά αντάξιοί τους. Είναι ευτύχημα εν καιρώ ειρήνης, να μας δίνεται η ευκαιρία, να προσφέρουμε και μεις κάτι στην πατρίδα μας. Και τώρα έχουμε μια ευκαιρία γι' αυτό.
Ας ανταποκριθούμε όλοι ολόψυχα και με τη γενναιοδωρία που επιτρέπουν τα οικονομικά του καθενός. Δε μένει παρά να ευχηθούμε καλή επιτυχία και καλή αντάμωση στα πάτρια όλοι υγιείς και περήφανοι, στα αποκαλυπτήρια των προτομών, το συντομότερο.
Με θερμούς πατριωτικούς χαιρετισμούς
«Καλό βόλι»
Η συντονιστική επιτροπή
Ευάγγελος Κ. Ζαχαρής
Αλεξάνδρα Δ. Κύρκου
Γεώργιος Ι. Κωστούλας
Βασίλειος Δ. Σταμοκώστας
Γεώργιος Ν. Σταμοκώστας
Οι ομάδες στήριξης
Φτέρη
Αντώνης Χ. Αντωνούλας
Βασιλική Α. Ζαχαρή
Γιώτα Δ. Κατσίκα
Στέλιος Π. Μπαλτσάκης
Κων/νος Β. Τσίφτης
Λαμία
Βασίλειος Γ. Ευσταθίου
Βασίλειος Α. Κύρκος
Πάνος Δ. Κωστούλας
Σπύρος Γ. Λάμπου
Ευάγγελος Β.Σκαραφιγκας
Αθήνα
Άγγελος Δ. Κατσίκας
Ευάγγελος Β. Κύρκος
Ελένη Γ. Πλιάτσικα
Παναγ. Δ. Σφυρής
Μιράντα Δ. Τσιτούρα
Εισφορές Φτεριωτών για ανέγερση προτομών Τριαντάφυλλου Κατσούδα & Νίκου Φτέρη
Η θερμή ανταπόκριση συνεχίζεται. Ξεπερνούν τις 184 οι εισφορές, κοντά στα 11.300 Ευρώ.
1)Γεώργιος Δημ Σταμοκώστας
2)Κων/νος Γρ. Λαγός
3)Ειρήνη Άγγελου Κατσίκα
4)Ελευθερία - Παναγιώτης Τσέλιος
5)Γεώργιος Άγγελου Κατσίκας
6)Ιωάν. Κων. Σακελλάρης
7)Αθαν. Παναγ. Κωνσταντόπουλος
8)Άγγελος Δημ. Κατσίκας
9)Αικατερίνη (Ρένα) Ιωάν. Σκαραφίγκα
10)Βασίλειος Δημ. Σταμοκώστας
11)Γεωργία Βασ. Σταμοκώστα
12)Δημ. Βασ. Καψάλης
13)Γεώργιος Ταξ. Τσόγκας
14)Κων. Γεωρ. Παπακώστας
15)Νίκη Γεωρ. Μπαλαφούτη - Βεκάρη
16)Παρασκευή Σπ. Σπυροπούλου
17)Δήμητρα Κων. Τσατσαρή
18)Βασ. Αθ. Μακαρές
19)Αθαν. Βασ. Μακαρές
20)Ελένη Γεωρ. Σταμοκώστα
21)Δημ. Γεωρ. Σταμοκώστας
22)Ευάγγελος Κων. Ζαχαρής
23)Οικογένεια Γεωρ. Ιωάν. Κωστούλα
24)Γεωργία Χρ. Αντωνούλα - Τύμπα
25)Νικ. Ιωάν. Ζαχαρής
26)Παναγιώτα Βασ. Τσιόγκα
27)Αθαν. Λουκά Σκαραφίγκας
28)Ελένη Γεωρ. Τσόγκα
29)Ευάγγελος Τσεμπερόπουλος
30)Ειρήνη Γεωρ. Πλιάτσικα
31)Ελένη Γεωρ. Πλιάτσικα
32)Μαρία Κων. Πλιάτσικα - Καντζούρη
33)Θεμιστοκλής Βαθειάς
34)Γεώργιος Δημ. Καραγιάννης
35)Κων/ντία Βάγια Κύρκου - Τσιώρα
36)Θεόδωρος Γεωρ. Τσιώρας
37)Ευάγγελος Βάγια Κύρκος
38)Χαρίλεια Ευαγγ. Κύρκου
39)Ευαγγελία Ευαγγ. Κύρκου
40)Ευάγγ. Κων. Τσίφτης (ομογενής Καναδά δολλάρια 1.000.00)
41) Κυρούλα Ν. Θεοδώρου
42) Σάνα Ν. Θεοδώρου - Ζυγούρη
43) Άννα Ν. θεοδώρου - Δερμιτζάκη
44) Αντώνης Χρ. Αντωνούλας
45) Κων/νος Χρ. Αθανασίου
46)Κων/νος σπ. Σταθοκώστας
47) Ευάγγ. Δημ. Τσιρέκης
48) Δημ. Ευαγ. Τσιρέκης
49) Ηλίας Ευαγ. Τσιρέκης
50) Στέλλα Ευαγγ. Κύρκου - Αντωνούλα
51) Στέφανος Ανδ. Ζαμπούνης
52) Ανδρέας Ζαμπούνης
53) Ελένη Ν. θεοδώρου - Ζαμπούνη
54) Μιράντα Δημ. Τσιτούρα
55) Κων/ντία Σωτ. Κύρκου - Γεωργακοπούλου
56) Σπύρος & Αθανασία Βασ. Παπακώστα
57) Ιουλία Γεωρ. Μπαλαφούτη - Χριστοπούλου
58) Δημ. Σωτ. Θραψίμης
59) Οικογ. Γεωργίου Ευαγ. Λαγού
60) Νικ. Βάγια Κύρκος
61) Ιωάν. Ηλία Καραγιάννης
62) Αικατ. Γεωρ. Νταλιάνη - Παπαμιχαήλ
63) Γεώρ. Ιωάν. Κατσίκας
64) Δήμητρα Γεωρ. Μπαλαφούτη - Παπακώστα
65) Ευάγγελος Νικ. Καριώτης
66) Ειρήνη Γεωρ. Σταμοκώστα
67) Αριστείδης Βάγια Κύρκος
68. Νικόλαος Ευαγγ. Καριώτης
69) Βάγιας Αριστείδου Κύρκος
70) Φώτης Αριστ. Κύρκος
71) Δημήτριος Χαρ. Κωστούλας
72) Βασίλειος Νικ. Ζαχαρής
73) Κων/νος Γεωρ. Μυλωνάς
74) Γεώργιος Νικ. Κατσίκας
75) Δημήτριος Σπ. Σταθοκώστας
76) Φωτεινή Κων. Κολοκύθα
77) Οικογένεια Γεωργίας Δ. Κολοκύθα
78) Δημ. Ηλία Κολοκύθας
79) Νίκη Ηλία Κολοκύθα
80) Βασίλειος Κων. Κακατές
81) Κων. Βασ. Κακατές
82) Κων. Νικ. Μακρής
83) Σπύρος Νικ. Μπακογιάννης
84) Ηλίας Κων. Κακατές
85) Θεοφάνης Κων. Κολοκύθας
86) Ιωάννης Μιλτιάδου Κοντογιάννης
87) Κων/νος Ευαγγ. Σκαραφίγκας
88) Γεώργιος Δημ. Μπίκας
89) Έλλη Γεωρ. Παπακώστα - Χόρτη
90) Ευαγγελία Κων. Σταμοκώστα - Τσέτσου
91) Τασία Ν. Τσιούστα σύζ. Χρήστου
92) Ευθαλία Παντελή Τσιούστα
93) Σωτήρης Δημ. Θραψίμης
94) Διονύσης Δημ. Θραψίμης
95) Αγαπούλα Ιωάν. Παταριά - Βλαχογιάννη
96) Δημ. Κων Βλαχογιάννης
97) Οικογ. Ανδρέα Μυλωνά
98) Στέλιος Παν. Μπαλτσιάκης
99) Ιφιγένεια Γρηγ. Λαγού - Μπουκουβάλα
100)Αντώνιος Ψαρογιώργος
101) Εκπολιτιστικός Σύλλογος Άνω Φτέρης
102) Ευάγγελος Δημ. Νταλιάνης
103) Ιωάννης Κων. Σπανός
104) Σωκράτης και Ελένη Αρσένη Μαυροπούλου
105) Κων/ντία Ιωάν. Σταμοκώστα - Τσαπούρα
106) Δημ. Γεωρ. Ψωρογιάννης
107) Νάντια Γεωρ. Ψωρογιάννη
108) Κική Σωτ. Σταμοκώστα - Ψωρογιάννη
109) Αλεξάνδρα Σωτ. Σταμοκώστα
110) Αθανάσιος Ιωάν. Ζαχαρής
111) Ιωάννης Λουκά Σκαραφίγκας
112) Χρυσάνθη Δημ. Τσιρέκη - Λουκά
113) Ιωάννης Γεωρ. Τσέλιος
114) Ροδάνθη Γεωρ. Τσέλιου
115) Γεώργιος Περικλή Κυρίτσης
116) Ιωάννης Νικ. Καριώτης
117) Ταξιάρχης Δημ. Κόρακας
118) Ευάγγελος Δημ. Καραγιάννης
119) Θωμαή Χαραλ. Λαγού - Παναγοπούλου
120) Πόπη Χαραλ. Λαγού - Πετρούτσου
121) Γεώργιος Ευθυμίου Παπακώστας
122) Νικόλαος Αθαν. Βαρσαμάς
123) Ευαγγελία Κων. Ζαχαρή
124. Γεωργία Αλεξ. Αρκούδα - Κουλοπούλου
125. Κων/νος Μάκη Κουλόπουλος
126. Γεώργιος Βασ. Αλεξίου
127. Αικατερίνη Νικ. Τσιούστα - Παπανάγνου
128. Νικόλαος Ιωάν. Καριώτης
129. Βασιλική Ιωάννου Τσιούστα - Κονιαλόγλου
130. Ιωάννης Γεωργίου Ζαχαρής
131. Ιουλία Ιωάν. Σκαραφίγκα - Παρασκευαΐδου
132. Αγλαΐα Χρ. Τριανταφύλλου - Φραγκούλη
133. Κατερίνα Δημ. Παταργιά - Μπάρκα
134. Άρτεμη Δημ. Παταργιά
135. Παναγιώτης Κων. Μπαλτσιάκης (Ζυρίχη)
136. Αικατερίνη Δημ. Κυρίτση - Ζαφείρη
137. Βασιλικη Ανδρ. Πλιάτσικα
138. Αθανασία Ανδρ. Πλιάτσικα - Κοιλίδη
139. Κων/ντίνα Ανδρ. Πλιάτσικα
140. Θεοφάνης Αποστ. Καλαντζής
141. Αρτεμισία Σπύρου Μπαλτσιάκη
142. Κων/νος Δημ. Μπακογιάννης
143. Ευάγγελος Γεωρ. Μπαρτσιώκας
144. Ιωάννης Δημ. Τάμπου
145. Αφοί Ζάχου (κυλινδρόμυλοι Μακρακώμης)
146. Δημήτριος Κων. Τσιρέκης
147. Κων/νος Δημ. Τσιρέκης
148. Χριστόφορος Διον. Τσιόγκας
149. Βασίλειος Γεωρ. Ευσταθίου
150. Κων/ντίνα Γεωρ. Ευσταθίου - Καλλιώρα
151. Δημήτριος Παν. Σφυρής
152. Πόπη Αθαν. Κωστούλα - Παρασκευϊώτη
153. Παντελής Δημ. Κωστούλας
154. Μαρία Γεωρ. Αλεξίου
155. Αντιγόνη Βασ. Αλεξίου - Κεφαλά
156. Νικόλαος Αλεξ. Τσιτούρας
157. Ελισσάβετ Ιωάν. Καραγιάννη - Κατσικοπούλου
158. Ιωάννης Κων. Κατσικόπουλος
159. Ολυμπία Κων. Κωστούλα - Ματσιούλα
160. Στεριανή Γεωρ. Τζουβάρα - Σταμοκώστα
161. Παρασκευή Γεωρ. Λαγού - Σκούρα.
162)Κων/νος Δημ. Κωστούλας
163)Στέλιος Αθαν. Κύρκος
164)Ντίνα σύζ. Στέλιου Κύρκου
165)Αθανάσιος Νικ. Παραπέρας
166)Δημήτριος Νικ. Σταυρόπουλος
167)Γεώργιος Νικ. Σταυρόπουλος
168)Θεοφάνης Γεωρ. Τσιόγκας
169)Σπύρος Γεωρ. Λάμπου
170)Νικόλαος Κων. Μακρής
171)Ιωάννης Γεωρ. Μπαλαφούτης
172)Ανώνυμος καταθέτης Τρ. Πειραιώς 27/2
173) Αγλαΐτσα Κων. Κουμπουρλή (USA)
174) Μαρία Κων. Κουμπουρλή - Κάϊλα
175) Δημήτριος Σπ. Λάμπου
176) Ιωάννης Σπ. Λάμπου
177) Παναγιώτης Δημ. Σφυρής
178) Τούλα Αθαν. Κωστούλα - Παπαευθυμίου
179) Μαρία Κων. Παταριά-Φέρτη
180) Νικόλαος Κων. Παταριάς
181) Βασίλειος Δημ. Μυλωνάς
182) Andreas Andr. Thanos Family (USA)
183) Βασίλειος Ευαγ. Σκαραφίγκας
184) Ευάγγελος Νικ. Κέστος
185) Βασίλειος Νικ.Σταμοκώστας
186) Δήμητρα Αναστ.Τσιτούρα
187) Ευάγγελος Πετσής
188) Οικογένεια Ευάγγελου Ν.Πετρίδη
189) Οικογένεια Γεώργιου Σερμέα
190) Ιωάννης Κωστ.Λάμπου
191) Κωσταντίνος Ιωαν.Λάμπου
192) Ευάγγελος Ιωαν.Λάμπου
Σύνολο κατατεθιμένων ποσών 11.300 Eυρώ.
Οι τραπεζικοί λογαριασμοί θα παραμείνουν ανοιχτοί μέχρι νεωτέρας.
"Λιβανωτή, περήφανη, καμαρωμένη Φτέρη
παληκαριά και αρχοντιά, Κατσούδα - Νίκο Φτέρη."
Φτέρη 12/6/2015
Η προτομή τού Νίκου Φτέρη (πρόπλασμα σε πηλό)
Αγαπητοί συγχωριανοί:
Όπως σας έχουμε ενημερώσει, η συντονιστική επιτροπή, μετά από επαφές με καλλιτέχνες-γλύπτες και αξιολόγηση των προσφορών τους, έχει προχωρήσει στην ανάθεση της φιλοτέχνησης των προτομών των τιμώμενων προγόνων μας Νίκου Φτέρη και Τριαντάφυλλου Κατσούδα.Ήδη, είμαστε στην ευχάριστη θέση να μοιραστούμε μαζί το πρώτο, προχωρημένο, δείγμα της δουλειάς του καλλιτέχνη- πρόπλασμα σε πηλό- της προτομής του Νίκου Φτέρη.
Με πατριωτικούς χαιρετισμούς
Η Συντονιστική Επιτροπή
Πρόπλασμα προτομής του Τριαντάφυλλου Κατσούδα
Αγαπητοί Συγχωριανοί:
Μετά τη φωτογραφία της προτομής (πρόπλασμα σε πηλό) του Νίκου Φτέρη (βλ.προηγούμενη ανακοίνωσή μας παρακάτω), είμαστε στην ευχάριστη θέση να αναρτήσουμε σήμερα και τη φωτογραφία του προπλάσματος της προτομής του Τριαντάφυλλου Κατσούδα.
Ήδη οι προτομές έχουν πάρει το δρόμο για το Χυτήριο, (Καλλιτεχνικό Χυτήριο Γαβαλά), όπου θα υποστούν μια μηνιαία περίπου τεχνική και καλλιτεχνική διαδικασία-επεξεργασία μέχρι να «ζωντανέψουν» στο μπρούντζο.
Μέχρι τότε θα έχουν αντιμετωπιστεί τα τεχνικά και οργανωτικά ζητήματα που υπάρχουν, σχετικά με την μεταφορά και τοποθέτηση των προτομών και την τελετή των Αποκαλυπτηρίων, με στόχο τα τελευταία να πραγματοποιηθούν, όπως ευελπιστούμε στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου. Επ’ αυτού θα υπάρξουν βεβαίως και νεότερες ανακοινώσεις.
Εν το μεταξύ θα επικοινωνήσουμε και πάλι, παρουσιάζοντάς σας ένα βίντεο που «γύρισε» ο Βασίλης Σπ. Παπακώστας, (κάντε κλίκ εδώ για να δείτε το βίντεο )κατά την επίσκεψή του με συγχωριανούς στο εργαστήριο του γλύπτη, όπου καταγράφηκαν ενδιαφέρουσες στιγμές, γύρω από τη φιλοτέχνηση των «προτομών μας», με τον γλύπτη επί τω έργω.
Μέχρι την επόμενη ανακοίνωσή μας,
σας στέλνουμε τους πατριωτικούς χαιρετισμούς μας
Η ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Αγαπητοί συγχωριανοί:
Λίγα λόγια για τα έργα:
Η προτομές θα είναι μπρούτζινες (κράμα ορείχαλκου).
Βάθρα και υπόβαθρα θα είναι από συμπαγή (μασίφ) όγκο γκριζωπού μαρμάρου Πάρνωνα.
Προτομές, βάθρα και υπόβαθρα θα έχουν τις παρακάτω διαστάσεις:
Προτομές: ύψος 75 εκ., πλάτος 55 εκ., βάθος 40 εκ.
Βάθρα: ύψος 130 εκ., πλάτος 45 εκ., βάθος 40 εκ.
Υπόβαθρα: ύψος 30 εκ., πλάτος 85 εκ., βάθος 80 εκ.
Λίγα λόγια για τον γλύπτη Ιωάννη Μπάρδη
Γεννήθηκε στη Αθήνα το 1947. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Έχει πραγματοποιήσει είκοσι επτά ατομικές εκθέσεις, ενώ συμμετείχε σε τριάντα εννέα ομαδικές και σε τρεις Μπιενάλε Γλυπτικής.
Έργα του κοσμούν πολλούς δημόσιους χώρους, πλατείες πόλεων, μουσεία και ιδιωτικές συλλογές, στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ζει και εργάζεται στην Παιανία. Είναι μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, στο τμήμα Γλυπτικής και μέλος του Δ. Σ. του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων Εικαστικών Τεχνών και των εφαρμογών τους.
Mε το έργproplasma2ο του έχουν ασχοληθεί σπουδαίοι τεχνοκριτικοί όπως η Βεατρίκη Σπηλιάδη, η Ντόρα Ηλιοπούλου- Ρογκάν, ο Ίων Φραντζεσκάκης, ενώ ομότεχνοί του, του ευρύτερου εικαστικού χώρου, έχουν εκφραστεί κολακευτικά για το έργο του.
Ενδεικτική της ευρείας αναγνώρισής του είναι και η σπουδαία έκθεσή του με θέμα «Οι μνηστήρες της Πηνελόπης», η οποία πραγματοποιήθηκε στο πολιτιστικό κέντρο «Ελληνικός Κόσμος» και εγκαινιάστηκε από τον Ιωνα Βορέ, πρόεδρο του ομώνυμου Μουσείου.
Ο κ. Μπάρδης θα επισκεφτεί σύντομα τη Φτέρη για επιτόπια εντύπωση - γνωριμία με το χωριό μας και την τελική υπόδειξη των σημείων τοποθέτησης των προτομών.
Βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή με τον γλύπτη,και παρακολουθούμε τις εργασίες τόσο στο εργαστήριο του,οσο και προς τις άλλες συναφείς εργασίες επιλογής μαρμάρου, και διαδικασίας χυτηρίου.Στόχος μας η εντός του Αυγούστου υλοποίηση του έργου.
Με πατριωτικούς χαιρετισμούς
Η Συντονιστική Επιτροπή
Οικονομικός Απολογισμός
Φτέρη 22/10/2015 -Προς τους απανταχού Φτεριώτες - τισσες
Έσοδα
Κατατεθέντα ποσά στους τραπεζικούς λογαριασμούς:
1. Τράπεζα Εθνική: 6.640.00e
2. Τράπεζα Πειραιώς: 4.849.00e
3. Εις χείρας μας: 160.00e
Σύνολο: 11.649.00e
Έξοδα
1. Εξόφληση γλύπτη: Συνολικά (σε πέντε δόσεις) 10.300.00e
(Επωφεληθέντες της οικονομικής κρίσης, διαπραγματευθήκαμε στο μεσοδιάστημα σκληρά και κατεβάσαμε αρκετά την αρχική τιμή).
2. α). Στην Άνω Φτέρη 3/7/2015: Για παράθεση γεύματος σε γλύτη, Αντιδήμαρχο κ. Μπήτο, Τεχνίτη του Δήμου και Τοπικό Συμβούλιο: 90.00εe
β). Στην Κάτω Φτέρη 6/9/2015: Για καφέδες-αναψυκτικά προσκεκλημένων κατά τα αποκαλυπτήρια: 130.00e
γ). Για ταχυδρομικά τέλη (μερικώς): 110.00e
δ). Στην Άνω Φτέρη 6/9/2015: Για γεύμα επισήμων: 150.00e
ε). Στην Κάτω Φτέρη 12/10/2015: Για τοποθέτηση
προβολέα στο μνημείο Ν. Φτέρη 150.00e
Σύνολο 10.930.00e
Παραμένον υπόλοιπο ταμείου 720.00e, προοριζόμενο να διατεθεί για ευπρεπισμό και ασφάλεια (κάμερα παρακολούθησης) μνημείου Ν. Φτέρη.
Πέραν αυτών τα έξοδα εκτύπωσης των επιστολών, φάκελλοι και σφαραγίδα καλύφθηκαν εξ ιδίων υπό του Βασ. Γ. Ευσταθίου και συμπληρωματικά εκτυπωτικά υπό Κων. Β. Τσίφτη.
Επίσης γενικότερα ταχυδρομικά και τηλεφωνικά τέλη καλύφθηκαν τμηματικά με έξοδα Βασ. Δ. Σταμοκώστα και Γεωρ. Ι. Κωστούλα.
Για άλλη μια φορά η Επιτροπή αισθάνεται την ανάγκη να ευχαριστήσει όλους τους συγχωριανούς που έστερξαν οικονομικά και ηθικά την προσπάθειά μας.
Με πατριωτικούς χαιρετισμούς
Η Επιτροπή
Αθανάσιος Ι. Ζαχαρής
Ευάγγελος Κ. Ζαχαρής
Γεώργιος Ι. Κωστούλας
Κων. Σπ. Σταθοκώστας
Βασ. Δ. Σταμοκώστας
Κων. Β. Τσίφτης
Ομιλίες Γ.Κωστούλα και Β.Σταμοκώστα για τα αποκαλυπτήρια των προτομών
Το κλεφταρματολίκι στη Στερεά Ελλάδα
Του Γιώργου Κωστούλα
Κυρίες και κύριοι:
Από τη Ζάκυνθο, διωγμένος ο Κολοκοτρώνης, γράφει το 1817 στον Γεώργιο Βαρνακιώτη, πανίσχυρο οπλαρχηγό της Αιτωλοακαρνανίας, την παρακάτω επιστολή.
“Ευγενέσταται αδελφαί καπητάν γιοργάκη, δουλικώς και πονετικώς σας χαιρετώ. […]Το αίτιο οπού δεν σας έγραφα είναι τούτο, ότι η ευγενείαν σας ελάβατε την πατρίδαν σας και τρώτε κριάς αζύγιαστο και εγώ το τρω με την λύτραν και εις αυτό σάς έχω παράπονα, ότι ο χορτάτος τον νιστικό δεν τον πιστεύει, όμως έτζι είναι ο ντονιάς και εγώ παρακαλάω τον θεόν να ακούω τους συμπατριώτας μου να είνε καλά και ας τρόνε αυτοί τα αρνιά και εγώ ας τρώγω γελαδοκρέατο. […] Τόσον και μένω και προστάξετέ μας εις ότι ήμαστε ικανοί να σας δουλεύσομαι.”
Επέλεξα την επιστολή ως αρχή της ομιλίας μου, γιατί αυτή μάς εισάγει κατευθείαν στο θέμα μας. Τον ιδιότυπο, δηλαδή, θεσμό των κλεφταρματολών που έζησαν και έδρασαν πριν από την επανάσταση και λίγο μετά απ΄αυτήν.
Από την επιστολή ξεχειλίζει το παράπονο του Κολοκοτρώνη. Ένα δυσεξήγητο, ωστόσο, εκ πρώτης όψεως παράπονο. Ενώ βρισκόταν σε αγγλοκρατούμενο νησί, μακριά από τον οθωμανικό ζυγό, άρα προνομιούχος απέναντι στο Βαρνακιώτη, διαπιστώνει μια μειονεξία εις βάρος του.
Είναι η αγγλική κατοχή βαρύτερη από την τουρκική; Όχι βέβαια.
Άλλο είναι το μαράζι του Μωραΐτη. Κι αυτό είναι η διαφορά ανάμεσα στους οπλαρχηγούς της Ρούμελης και σε εκείνους του Μοριά.
Στην Πελοπόννησο το κλεφταρματολίκι δεν θα επικρατήσει ποτέ. Ο Κολοκοτρώνης, ο ίδιος, δεν είναι παρά ένας κάπος που προστάτευε το Δεληγιαναίικο βιος. Τι ειρωνεία: Ένας άνθρωπος των αρμάτων, στη δούλεψη ενός κοτζάμπαση.
Κι όμως, αυτός είναι ο κανόνας. Γιατί στην Πελοπόννησο, το ρόλο των καπεταναίων, θα τον αναλάβουν οι πρόκριτοι. Kαι έτσι εξηγείται, γιατί ο Μοριάς είναι γεμάτος από κοτζαμπάσηδες και η Στερεά Ελλάδα γεμάτη από καπεταναίους.
Ας δούμε όμως τι ακριβώς ήταν, και πώς το κλεφταρματολίκι εντασσόταν στο σύστημα της τουρκικής, της αληπασαλλήδικης, για την ακρίβεια, διοίκησης.
Και επ’ αυτού, ας βάλουμε από την αρχή τα πράγματα στη θέση τους: Ναι, είναι αλήθεια ότι τα αρματολίκια ελέγχονταν από τα Γιάννενα. Όμως ο ρόλος του κλεφταρματολού καπετάνιου δεν πρόεκυπτε ποτέ ως μια αβίαστη ανάθεση. Ως μια αγαστή δηλαδή συνεργασία.
Σε αντίθεση με τους συνηθισμένους ανθρώπους, η ιστορία του κλαφταρματολού δεν αρχίζει από την οικογένειά του, αρχίζει από τον εαυτό του. Πρώτα εμφανίζεται σαν κλέφτης, διφορούμενος, αψίκορος, επίφοβος για τον κατακτητή, αλλά πολλές φορές και για τον ραγιά.
Κατά τα άγραφα θέσμια της τουρκοκρατίας, για να αναγνωριστεί ο αρματολός θα έπρεπε πρώτα να φέρει σε απελπισία την τουρκική εξουσία. Και μόνο όταν η διοίκηση διαπιστώσει ότι δεν μπορεί να τον κάνει καλά, αποφασίζει να του αναγνωρίσει ορισμένα δικαιώματα: Να φέρει όπλα, να μη καταβάλει φόρο, να πορίζεται τα αναγκαία από την περιοχή. Αυτά για την αρχή…
Γιατί στην πορεία και μέσα από αριστοτεχνικά στημένες μυστικές συμφωνίες, τα λεγόμενα καπάκια,οι αληπασαλήδες, όπως αποκαλέστηκαν,οπλαρχηγοί θα εδραιωθούν, αναπτύσσοντας ο καθένας το δικό του είδος λυκοφιλίας, είτε μεταξύ τους, είτε κυρίως με τον Αλή.
Παρόλο που η επίσημη ιστοριογραφία θα σταθεί αρνητικά απέναντι σε αυτή τη συνήθεια, υπάρχουν δυνατές ιστορικές φωνές που γενικά θεωρούν τα καπάκια, περίπου, ως εθνικά στρατηγήματα.
Όποιος έβαζε καπάκι επέβαλε ανακωχή, έσωζε πληθυσμούς από σφαγή και λεηλασία, κέρδιζε πολύτιμο χρόνο. Το λιγότερο; Εξασφάλιζε κάποιες ανθρώπινες συνθήκες ζωής στους ραγιάδες, για να ασχοληθούν με τα βιοποριστικά τους έργα.
Όμως, η έλευση του Μαυροκορδάτου και η εμπλοκή του στον ξεσηκωμό της δυτικής Ελλάδας ανήγαγε την- έτσι κι αλλιώς αμφιλεγόμενη τακτική των καπακιών-, σε πέτρα σκανδάλου εις βάρος των οπλαρχηγών. Με πρόσχημα τις επαφές τους με τον εχθρό, ο Φαναριώτης θα διχάσει τους καπεταναίους σε “πατριώτες” και “προδότες”, ανάλογα με την τροπή των πραγμάτων και τις ατομικές του επιδιώξεις.
Έτσι, ο Βαρνακιώτης εξοβελίστηκε, ο Μπακόλας τούρκεψε, ο Καραϊσκάκης δικάστηκε ως προδότης και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος θα είχε το οικτρό τέλος που ξέρουμε.
Όμως, δεν ήταν μόνο η απουσία κοτζαμπάσηδων που ευνόησε το κλεφταρματολίκι. Καταλυτική ήταν και η παρουσία του Αλή στην περιοχή.
Άξιος κληρονόμος του αρχέγονου αλβανικού πολεμικού φρονήματος, ο Αλής, πότε με την βία, πότε με τη μπαμπεσιά, θα συγκροτήσει ένα περίπου ανεξάρτητο πασαλίκι. Κι αυτό με την ανοχή της Πύλης. Έχοντας εντοπίσει τις ιδιομορφίες και τις ισορροπίες των πληθυσμών, θα σχεδιάσει το μέλλον του, ταυτίζοντάς το, κατά πολύ, με το μέλλον των υπηκόων του.
Και εδώ, είναι η στιγμή να πούμε κάτι για το ζήτημα του εθνικού φρονήματος των κλεφταρματολών.
Όμως, αφού κάνουμε πρώτα μια διάκριση. Να ξεχωρίσουμε, δηλαδή, τους καπεταναίους, που κατείχαν το αρματολίκι κατ’ ανάθεσιν από τα Γιάννενα, τους πολλούς δηλαδή, από τους λίγους που το κατείχαν με τα όπλα. Πολεμικώς δηλαδή, όπως θα δούμε παρακάτω μιλώντας λίγο για τον Κατσούδα.
Οι κλέφτες που δεν προσκύνησαν, όπως ο Κατσαντώνης, ο Νικοτσάρας, o Λεπενιώτης, ο Μειντάνης, ο Βλαχάβας είχαν ένα κοινό, μοιραίο χαρακτηριστικό: όλοι τους θα εξοντωθούν από τον Τούρκο. Κανένας δεν επέζησε να δει την πατρίδα ελευθερωμένη. Κανένας δεν αξιώθηκε την όποια αναγνώριση και δόξα που έζησαν πολλοί από τους συναδέλφους τους, σύμφωνα με τη γενναιόδωρη παραδοχή: “τα στερνά τιμούν τα πρώτα”.
Στην κατηγορία αυτή υπάγεται ο Κατσούδας. Το φρικτό του τέλος, μιλάει από μόνο του.
Τις δυο κατηγορίες αρματολών φαίνεται ότι είχε εντοπίσει ο σοφότατος τοπικός ιστορικός Γεώργιος Τσιούστας. Γι’ αυτό και, ιστορώντας τον Κατσούδα, θα κρίνει απαραίτητο να αναφέρει ότι, όχι μόνο κατείχε το κλεφταρματολίκι, αλλά και ότι το κατείχε πολεμικώς.
Αντίθετα μια πληθώρα αναγνωρισμένων αρματολών: Βαρνακιώτης, Τσόγκας, Ισκος, Ράγκος, Καραϊσκάκης, Στορνάρης, Μακρής, Μπακόλας, Στάικος, Ανδρούτσος ήταν καπετάνιοι που συνεργάστηκαν με το πασαλίκι του Αλή πασά. Και που βεβαίως επέζησαν μέχρι και μετά τον ξεσηκωμό.
Σχετικά με το εθνικό φρόνημα των τελευταίων, λοιπόν, δεν ωφελεί να συσκοτίζουμε το ζήτημα με την εύκολη εθνικο-επαναστατική ρητορική. Θα πρέπει, αντίθετα, να παραδεχθούμε ότι μια ακηλίδωτη εθνική καθαρότητα θα ήταν δύσκολο να εντοπιστεί, κάτω από τις χρόνιες συνθήκες της περιοχής και της εποχής.
Η παρατεταμένη συνάφεια αυτών των καπεταναίων με τον Αλή τούς εμπότισε με ορισμένα χούγια που θα τους σημαδέψουν. Σκληρότητα, ιδιωφέλεια, φιλυποψία. Όλοι τους σχεδόν, μαθητεύοντας στην αυλή του, εγκολπώθηκαν, έστω και άθελά τους, τα ολέθρια στρατιωτικά, διοικητικά και ατομικά του ήθη. Με τον καιρό σαν τουρκο-παρακοιμώμενοι, τουρκόμαθαν κιόλας.
Ψυχογραφώντας τους, λοιπόν, το πρώτο αδρό συμπέρασμα που βγάζει κανείς, είναι ότι πρόκειται για ανθρώπους έντονων θυμικών προαιρέσεων, μάλλον, παρά αντικειμενικού, συνεπούς χρέους. Τα κίνητρά τους ήταν συναισθηματικά, αποσπασματικά, στιγμιαία. Σχεδόν μιας χρήσης. Δρουν, με οδηγό την εσωτερική τους ανάγκη. Περισσότερο για δικούς τους συναισθηματικούς λόγους.
Κραυγαλέες περιπτώσεις εκείνες του Καραϊσκάκη, του Ανδρούτσου, του Παπαφλέσσα. Και στις τρεις περιπτώσεις η προσφορά τους δεν εξαρτάται από το “μπορώ”, το “πρέπει”, το “οφείλω”, αλλά από το “άμα θέλω”, περίπου από το “άμα μού καπνίσει”.
Όμως, τέτοιοι άνθρωποι, δέσμιοι των κακών δαιμονίων και των αντινομιών της εποχής, δεν μπορεί να είναι παρά δημιουργήματα, έρμαια καλύτερα, των εκάστοτε συγκυριών και περιστάσεων.
Έτσι, για παράδειγμα, παραπλήσιοι σε πολλά, ο Βαρνακιώτης και ο Καραϊσκάκης θα έχουν τελικά διαφορετική μοίρα. Αρματολοί σε κοντινές περιοχές και αντιμαυροκορδατικοί, άριστοι στρατιωτικοί, θα κατηγορηθούν και οι δυο ως προδότες.
Ο ένας να στιγματισθεί δια βίου, ενώ ο άλλος, παρότι δικάστηκε για την ίδια αιτία, θα ευνοηθεί από τις περιστάσεις και θα δοξαστεί, διαπρέποντας στη εκστρατεία του Φαλήρου.
Το ίδιο και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος. Με μια πιστολιά, στο Χάνι της Γραβιάς, αυτή που έριξε κάτω τον απεσταλμένο δερβίση του Ομέρ Βρυώνη, θα διαρρήξει τους ύποπτους παλιούς δεσμούς του και θα τον κερδίσει η επανάσταση.
Η αλήθεια είναι ότι η επανάσταση θα τον κερδίσει και θα τον χάσει, εν μια νυκτί. Ο θρυλικός Δυσσέας έλαμψε μόνο στη Γραβιά. Ο υπόλοιπος επαναστατικός του βιος, δεν θα είναι αντάξιός του.
“Α!, διατί να μη πέσει την ημέραν εκείνη στη Γραβιά ο Οδυσσεύς, ώστε να μη δει τη δόξα του να ξεθωριάζει, από τις μεταπτώσεις τού ύστερου βίου του;” θα γράψει ο Παπαρηγόπουλος.
Αγαπητοί συμπατριώτες,
Άρχισα την ομιλία με τον Κολοκοτρώνη και τον Βαρνακιώτη, ας την τελειώσω με τους ίδιους.
Σχεδόν μια δεκαετία μετά από την επιστολή του προς τον Κολοκοτρώνη, που διαβάσαμε στην αρχή, ο Βαρνακιώτης εξοβελισμένος πια από την επανάσταση, θύμα του παρελθόντος του, αλλά και των μηχανορραφιών τού Μαυροκορδάτου, θα χρειαστεί να παλέψει για την αποκατάσταση της τιμής του. Όμως δεν θα εισακουστεί.
Ακόμα και ο Κολοκοτρώνης, το μόνο που έχει να του προτείνει, σε επιστολή του, είναι να παρουσιαστεί προσωπικώς “εις του έθνους την Διοίκησιν”. Και στο τέλος της επιστολής του, θα γράψει: “Επειδή, αν καλά και η αθωότης σου είναι ικανή ασφάλεια, χρειάζεται μολοντούτο και η προδιάθεσις του πράγματος…”
Εντυπωσιάζει, το δίχως άλλο, η διπλωματικότατη απάντηση του Θοδωράκη. Ο οποίος υπακούει, πρώτος αυτός, στην περίφημη “προδιάθεσιν του πράγματος”. Δηλαδή, στο προς τα πού θα φυσάει ο αέρας. Ούτε ο Μαυροκορδάτος να ήταν…
Αγαπητοί συμπατριώτες,
Ο,τι ακούσατε είναι καρπός της προετοιμασίας μου γι’ αυτήν την ομιλία. Από τα πρόσφατα διαβάσματά μου, συμπεριέλαβα σ’ αυτήν ό,τι μου κέντρισε περισσότερο το ενδιαφέρον. Κάποιος άλλος, ενδεχομένως θα σταματούσε και θα τόνιζε άλλα σημεία.
Όμως, όπως και να έχει το πράγμα, ένα έχω να πω: Διαβάζοντας κανένας τα ψιλά γράμματα την ελληνικής ιστορίας, το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν πρόκειται να πλήξει ποτέ.
Σας ευχαριστώ.
ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ ΠΡΟΤΟΜΏΝ
Τριαντάφυλλου Κατσούδα και Νίκου Φτέρη
Ομιλία 6/9/2015
Αγαπητοί προσκεκλημένοι μας Σας καλωσορίζω και ’γω με τη σειρά μου στο ιστορικό μας χωριό.Θα ήθελα, πριν την όποια αναφορά στα τιμώμενα πρόσωπα, να πω δυο λόγια για την καταγωγή τους. Κι αυτό σύμφωνα με την προφορική μας παράδοση, όπως οι παππούδες και οι πατεράδες μας διέσωσαν από τα στόματα δεύτερης και τρίτης γενιάς των προγόνων τους.Έφθασαν εδώ, αρχικά, το 1764 από τα χωριά της Ηπείρου Λίκλη, Χόρμοβο και Γαρδίκι,περιοχής Τεπελενίου, κυνηγημένοι από τον αρχιλήσταρχο Αλή Τεπελενλή, αργότερα πασά των Ιωαννίνων, ο οποίος τους επέβαλε δυσβάτακτους φόρους, τους δήμευε τις περιουσίες, τους έκαιγε τα σπίτια και τέλος τους έσφαζε, με αποτέλεσμα να κηρύξουν εξέγερση.
Ορισμένοι από αυτούς αναζήτησαν τύχη δια των οροσειρών της Πίνδου-Αγράφων-Σαράνταινας-Γουλινάς και λημέριασαν στην τοποθεσία «Σκλήβιανη» των γειτονικών μας Καμπιών.Εκεί στεγάστηκαν σε πρόχειρες καλύβες, αλλά τους έπιασε βαρύς Χειμώνας και τους θέριζαν οι αρρώστιες κι ο θάνατος. Κατέφυγαν για βοήθεια στην υπάρχουσα πιο πάνω Ι. Μονή του Αγ. Γεωργίου στη σημερινή Άνω Φτέρη.Οι φωτισμένοι καλόγεροι όχι μόνο τους περιέθαλψαν, αλλά σιγά σιγά τους μοίρασαν και τα λίγα κομμάτια γης που είχαν στην εγγύς περιοχή και ο εποικισμός τους ολοκληρώθηκε μέχρι το 1770. Αργότερα ήρθαν και άλλες οικογένειες στον οικισμό από άλλα χωριά της Ηπείρου.
ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΚΑΤΣΟΥΔΑΣ. ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ
Ο ιστορικός του χωριού μας Γεώρ. Ν. Τσιούστας, γραμματοδιδάσκαλος και αγιογράφος (1871-1956) ευτύχησε να συνομιλεί με τον παππού του Χρ. Τσιούστα, θρυλικό πολεμιστή του ’21 και να γράψει το πρώτο του βιβλίο το 1893, το οποίο διδασκόταν σε πολλά σχολεία, σύμφωνα με τα γραφόμενά του και να περισώσει πολλά πολύτιμα στοιχεία.Βοηθήθηκε πάρα πολύ σ’ αυτό από τον πεθερό του Κων. Αρκούδα (1856-1940), ο οποίος διέθετε τεράστια μνήμη και δεινή αφηγηματικότητα, μόνο που δεν γνώριζε καλά γράμματα να τα μεταφέρει ο ίδιος σε κάποια χειρόγραφα.Μας λέει λοιπόν ο Γ. Τσιούστας στο χειρόγραφο βιβλίο του, νεότερης έκδοσης του 1950 γιατί το πρώτο κάηκε από τους Γερμανούς το 1944: ( Το κείμενο αποδίδεται στη γλώσσα που είναι γραμμένο):
«Ο Τριαντάφυλλος Κατσούδας εγεννήθη εις Φτέρην και έδρασεν προ του 1821 εις τα χρόνια του Αλή πασά, τυράννου της Ηπείρου ο οποίος επί 17 έτη δεν ημπόρεσε να καθυποτάξει τον Κατσούδαν...Υπήρξεν ένας από τους ολίγους που ετόλμησεν να επαναστατήσουν κατά της θηριοδάρδου τυραννίας των Τούρκων προ της εθνεγέρσεως του ’21 και αυθορμήτως ν’ αποτελέσουν ούτω κατά μικρά εν πρώτοις σώματα την αρματολικήν και κλέφτικην εκείνην στρατολογίαν. Επίστευεν ότι ήτο δυνατόν να κλονισθή η τουρκική αυτοκρατορία. Ενώ άλλοι ομογενείς δεν επίστευον και εθεώρουν τούτο ουτοπίαν και ήσαν φίλοι των Τούρκων, με αποτέλεσμα να μην ενθαρρύνουν τους προδρόμους της Μεγάλης επαναστάσεως.Οι Κατσουδαίοι όμως Κατσαντωναίοι, Σουλιώται, Μανιάται κλπ. προετοίμαζον την μετέπειτα επανάστασιν, η οποία έδωκε την ελευθερίαν, πρωτάκουστον εις την παγκόσμιαν επανάστασιν μετά 400 περίπου χρόνια δουλείας, χωρίς ν’ αφομοιωθούν με τους κυριάρχους.Ο Κατσούδας μη ανεχόμενος υποταγήν εις τας τυραννικάς αξιώσεις και απανθρώπους πιέσεις κατ’ αυτού και των συγχωριανών του, επαναστατεί μετά του αδελφού του Φλώρου και 18 άλλων παληκαριών κατ’ αρχάς, αυξανομένων βαθμηδόν και από άλλα χωριά.Κατασυντρίβει τμήματα στρατού του Αλή πασά σε διαφόρους μάχας».Επί πλέον είχε προσωπικά μίση ο Αλής με τον Κατσούδαν, διότι ο Κατσούδας έκαψε τα χωριά εκείνα τα οποία ήταν φιλότουρκα.Απελπισθείς τελείως ότι δεν ήτο δυνατόν να καθυποτάξει τον Κατσούδαν, δηλαδή την Δυτική Φθιώτιδα, μ’ όλον ότι πολύ χρυσίον εσκόρπισεν και πολλούς φίλους απέκτησε, αποφασίζει να θέσει εις ενέργειαν την παροιμιώδη πανουργίαν και απιστίαν του και προτείνει συμμαχίαν και φιλίαν εις τον Κατσούδαν και αναγνώρισιν αυτού δια το αρματολίκι της Φθιώτιδος, το οποίον άλλωστε κατείχε ο Κατσούδας επί 17 έτη πολεμικώς, διώξας δυο φοράς μέχρι του Βάλτου τας Τουρκικάς αρχάς και τους Έλληνας οι οποίοι απεπειράθησαν να κατοικήσουν εις την Δυτική Φθιώτιδα επειδή ήσαν φίλοι του Αλή και φιλότουρκοι.Ήταν εποχή κατά την οποίαν πολλοί Έλληνες αρματολοί επλησίαζαν τον Αλή και πολλοί οπλαρχηγοί της Ελλάδος εδήλουν φιλίαν προς αυτόν, ενθαρρύνοντές τον να εξεγερθή κατά του Σουλτάνου και να κάνει δικό του κράτος, οπότε θα εύρισκαν την ευκαιρίαν οι Έλληνες να επαναστατήσουν κατά της Τουρκίας.Είχαν υπηρετήσει εις την Αυλήν του π.χ. ο Βηλαράς, ο Κωλέττης, ο Διάκος, ο Μάρκος Μπότσαρης, ο Καραϊσκάκης, ο Οδ. Ανδρούτσος και πολλοί άλλοι. Ήξευρον δε τους σκοπούς της Φιλικής ΕταιρείαςΑφού πρώτος ο Αλή πασάς υπεχώρησε μετά 17 έτη αγώνα και αφού προηγήθησαν όρκοι φιλίας, ο Κατσούδας το απεφάσισε, αφήνων αυστηράν διαταγήν εις τον αδελφόν του Φλώρον, ότι εν όσο αυτός θα ευρίσκετο εις Ιωάννινα, ουδόλως να εμπιστευθή εις την φιλίαν των Τούρκων και κανέναν να μην πλησιάση, αλλά να εποπτεύη με τα παληκάρια του τας συνήθεις θέσεις και έτσι θα ήτο εξησφαλισμένος αυτός εις τα Ιωάννινα από κάθε κίνδυνον, καθ’ όσον εν περιπτώσει απιστίας θα επλήρωναν ακριβά τα τουρκοχώρια και αι Τουρκικαί Αρχαί την απιστίαν του.Αλλά ο Φλώρος δυστυχώς εφάνη πολύ εύπιστος εις τας κολακίας και φιλοφρονήματα των Τούρκων ότι είμεθα φίλοι πλέον – αδέλφια και εις τα Μπέσα για μπέσα ενός Μουσταφάμπεη εκατέβη με 17 παλικάρια του εις το χωριό Άγιος Σώστης και αφού έφαγαν κατά κόρον ψητά αρνιά και έπιον,εύρον εις τον ύπνον τον θάνατον, σωθέντος μόνο ενός Μπακογιάννου εξαδέλφου του Κατσούδα.Οι Τούρκοι ανήγγειλαν αμέσως δι’ απεσταλμένου τον θάνατον του Φλώρου εις τον Αλήν, ο οποίος διέταξε μυστικά και τον θάνατον του Κατσούδα».Ποικιλότροπα ο τραγουδιστής λαός θρήνησε για το θάνατό του και εξύμνησε τα κατορθώματα του. Ας πάρουμε μια γεύση από τα πολλά διασωθέντα τραγούδια, αποσπασματικά: (Μερικές πηγές: Του επιστημονικού περιοδικού Πανδώρα Δ τομ. 1854, σελ 96. Του ιστορικού Π. Αραβαντινού «Δημοτικά τραγούδια της Ηπείρου» 1880 Αθήνα, σελ. 56,57. Του Γερμανού περιηγητή Arnoldus Passow «Ρωμαίϊκα τραγούδια» 1872 , σελ. 45 και πολλά άλλα).
«...Πάει ο Κατσούδας στον Πασά πάει να προσκυνήσει Πολλά τα έτη ντουβλετή και του φιλεί τη γούνα.
Κατσούδα κλάψες μούρτανε από τα βιλαέτια.Χαλάς της Πάτρας (Υπάτης) τα χωριά κι’ όλο το Λιδωρίκι.
Τσου παίρνεις σκλάβους τα παιδιά και τσούκαψες τα σπίτια.
Άλλη παραλλαγή:
Κατσούδα, Πολλά σκαέτια μούρτανε από τα βιλαέτια Απ τ’ Άγραφα και Πατρινό, Βάλτο και Καρπενήσι
πως έκαψες τρια χωριά τρια κεφαλαοχώρια Αργύρια και τη Σέλιανη και το Κυριακοχώρι.
Αλήθεια αφέντη μ’ σούπανε κι ήρθα να προσκυνήσω.Χίλια φλουριά καζάντησα κι ήρθα να τα μετρήσω.
Κι αν θέλεις για τσιράκι σου τον άξιο Κατσούδα ας διώξουμε τους Βαλτινούς και τους Κοντογιανναίους.
Αλή πασάς σαν τ’ άκουσε φωνάζει τον Τζελάτη (Δήμιο) και το κεφάλι τούκοψε εκεί που προσκυνούσε.
Σημειώνεται εδώ ότι οι Κοντογιανναίοι, καταγόμενοι από το Χαλκιόπουλο του Βάλτου, κατείχαν το αρματολίκι της Δυτ. Φθιώτιδας για πολλά χρόνια, ήταν τσιράκια του Αλή πασά και φέρονταν σκληρά έναντι των σκλαβωμένων συμπατριωτών τους.Ο ιστορικός της Φθιώτιδας Ιωάν. Βορτσέλας (1841-1913) στη σελ. 385 του βιβλίου του «Φθιώτις» γράφει: «Ο Κοντογιάννης αντίπαλον είχεν τον φοβερόν μεν κλέφταρχον, αλλά περικαλέστατον Τριαντάφυλλον Κατσούδαν εκ του χωρίου Φτέρης».Και η εφημερίδα «Φωνή του Λαού» της Λαμίας την 1/1/1876 θα γράψει: «Η οικογένεια Κοντογιανναίων ήταν εκ των πλουσιοτέρων και ευνοουμένων παρά του παντοδυνάμου σατράπου Αλή πασά, αλλά όταν κηρύχθηκε η Επανάσταση συμπαρατάχθηκε στον αγώνα ολοψύχως».Σε ένα άλλο βιβλίο του ιστορικού Αραβαντινού «Χρονογραφία της Ηπείρου», στη σελ. 259 διαβάζουμε: «(δ) Κατσούδας αρματολός εις τ’ Άγραφα και Καρπενήσι, όστις αφού ο Αλή πασάς τω αφήρεσε την οπλαρχηγίαν και την απέδωκεν εις τον αντίζηλόν του Κοντογιάννην, απήλθεν εις Ιωάννινα, ίνα ζητήσει την οπλαρχηγίαν του, άλλ’ εύρε τον θάνατον.
Ο Φλώρος ο περήφανος, ο φοβερός Κατσούδας που πέταγε σαν αετός και σαν λαγός περπάτει
ήταν στους κάμπους φλάμπουρο και στις κορφές μπαϊράκι».
Εκείνο όμως που ξεχωρίζει και περιποιεί ιδιαίτερη αξία στον Κατσούδα για τον πατριωτισμό και την παλικαριά του είναι και ένα διασωθέν τραγούδι, που γράφτηκε μετά το θάνατό του και περιλαμβάνεται στις συλλογές τραγουδιών των Σπ. Ζαμπέλιου σ. 53, Α. Ιατριδη, σ. 89 και του Ηλία Κωνσταντίνου από την Παλαιοβράχα «Τραγούδια του χωριού μου» και τραγουδιόταν μέχρι τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα από τους μυλωνάδες της Παλαιοβράχας, Αθ. Μπαρτσώκα και γερο- Κοσμήνα Ρίζου.
«Τρέμουν τα κάστρα του Μοριά κι ούλα τα βιλαέτια,τρέμει κι η δόλια Ρούμελη απ’ τον Καραϊσκάκη,
την εκστρατεία πούκανε πέρα για την Αθήνα.Πιάνει και γράφει γράμματα σ’όλους τ’ς καπεταναίους.
Σε σένα Ίσκο διάολε, Γιολδάση απ’ τη Δομνίστα Σταμούλο Γάτσο κιαρατά, Κατσούδ’ ανδρειωμένε,
τεμπελχανάς κατάντησες καημέν’ Αραπογιάννη,να κάθεσαι στο Μούσδροβο να καθαρίζεις μήλα
ενώ τ’ αδέρφια σφάζονται στο κάστρο της Αθήνας».
Κι εδώ ο τραγουδιστής λαός ανεβάζει τον Κατσούδα στο πάνθεο «της αρετής και της τόλμης», τον ξεχωρίζει από όλους τους άλλους.
Μήτε διάολος, μήτε κιαρατάς, μήτε τεμπελχανάς, αλλά παληκαράς-ανδρειωμένος.
Αυτός ήταν ο Κατσούδας.
ΝΙΚΟΣ Ή ΝΙΚΟ ΦΤΕΡΗΣ. ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ
(Πηγές: Γ. Ν. Τσιούστας και ΓΑΚ)
Δύσκολοι οι καιροί για τους Κατσουδαίους χωρίς την αίγλη του αρχηγού και υπαρχηγού τους. Μας ξεναγεί και πάλι ο Γ. Τσιούστας:
«Αι εκτοπισθείσαι Τουρκικαί Αρχαί εκ του Αγά (σήμερα Σπερχειάδα) και φιλότουρκοι Έλληνες αναθαρρύσαντες ήρχισαν να εγκαθίστανται εκ νέου εις όλην την περιφέρειαν. Διαταγαί επί διαταγών εδίδοντο υπό του Αλή πασά, να δηλώσουν οι πρόκριτοι Φτέρης την υποταγήν του χωρίου των.Και πολλοί εκλήθησαν εις τας έδρας δια να υπογράψουν δια την παράδοσιν. Πάσα όμως απόπειρα απέβη εις μάτην, μ’ όλον ότι υπεβλήθησαν μερικοί εις φρικώδη βασανιστήρια, ως εκ τω πρώτων ο Αναστάσιος Πετσάλας, του οποίου εξήρθρωσαν τα οστά και τον οποίον εν τέλει εφόνευσαν.
Ο δε άρχων Νικοφτέρης πολιτικός εργαζόμενος και σώζων πολλούς από θανάτους και βασανιστήρια εις την περιφέρειάν του, κατόρθωσε να πείση τον Αλή πασά ότι η Φτέρη ήτο αδύνατον να δεχθή υποταγήν και ότι εάν δεν ήθελε να κάμη νέους Κατσουδαίους και να ιδή τον τόπον εκ νέου επαναστατημένον κατ’ αυτού, φρόνιμον ήτο να μην επιτρέψει την καταπάτησιν του χωριού υπό των Τούρκων και να δώσει μερικά προνόμια.
Κατόρθωσε μεταξύ των άλλων να επιτρέψει εις την Φτέρην την λειτουργίαν ΕλληνικούΣχολείου ισοδυναμούντος με τα μετέπειτα γυμνάσια του Κράτους. Το Σχολείον διετηρήθη και μετά τηναποκατάστασιν της ελευθερίας. Και διέταξεν ο Αλής να μην πατήση εις την Φτέρην Τούρκος».
Συντοπίτες – συντοπίτισσες
Η επιτυχία αυτή του Νίκου Φτέρη έβαζε τη σφραγίδα του ικανού διπλωμάτη και πανάξιουπολιτικού.Με την έκρηξη της επανάστασης βρίσκουμε τους Φτεριώτες να τάσσονται υπό τις διαταγέςδιαφόρων οπλαρχηγών, σύμφωνα με τα πιστοποιητικά των αγώνων τους στα ΓΑΚ.Τον Νίκο Φτέρη τον Γενάρη του 1826 να υπηρετεί στο Κάστρο του Ακροκόρινθου, ωςυπαξιωματικός, υπό τον οπλαρχηγό Σαφάκα, τον μεγαλύτερο γιο του Θανάση στο Μεσολόγγι υπότον Κοντογιάννη και τον μικρότερο Κώστα να υπηρετεί υπό τον Καραϊσκάκη και άλλουςοπλαρχηγούς σε όλο το διάστημα του αγώνα. (ΓΑΚ: Φ. 168/169, 72/72α και 269/286, αντίστοιχα). Αργότερα στα 1828 όταν οι χιλίαρχοι Κίτσος Τζαβέλας και Γιαννάκης Στράτος ή Σκρέτας πέρασαν στη Στερεά Ελλάδα προς καταδίωξη των Τούρκων, και μετά τη νικηφόρα μάχη της Οξιάς το Σεπτέμβρη, κατέβηκαν και εγκαταστάθηκαν στο Κεφαλοχώρι Φτέρη. Εκεί τοποθετήθηκε χιλίαρχος ο Γιαννάκης Στράτος και ο Βαγγέλης Κοντογιάννης για να εκκαθαρίσουν τη Δυτική Φθιώτιδα από τους Τούρκους.Μετά την πτώση της Ναυπάκτου 18-4-1829 οι πρόκριτοι Αθ. Τσουκαλάς και Νίκο Φτέρης με τους στρατιωτικούς Μήτσο και Βαγγέλη Κοντογιάννη πήγαν στο Διοικητή της απελευθερωμένης Ναυπάκτου Αυγουστίνο, αδελφό του Κυβερνήτη Ιωάν. Καποδίστρια και του ζήτησαν τρόφιμα, πολεμοφόδια και εκατό ιππείς για να χτυπήσουν την Νέα Πάτρα (Υπάτη) και να σηκώσουν τους κατοίκους όλων των πεδινών χωριών για να μη βρίσκουν οι Τούρκοι στηρίγματα. Ο Αυγουστίνος ικανοποίησε το αίτημά τους και στο επόμενο διάστημα το σχέδιο εφαρμόστηκε με επιτυχία και τους κατοίκους προώθησαν μέχρι το Λιδορίκι, Μαλανδρίνο,Ναύπακτο κλπ. Τον Οκτώβριο του 1829 ο έκτακτος Επίτροπος Σαλώνων (Άμφισσας) Κων. Μεταξάς συγκάλεσε στη Σέλιανη (σήμερα Μάρμαρα) Επαρχιακή Συνέλευση και συνέστησε Επαρχιακή Δημογεροντία. Κατ’ αυτή εκλέχτηκαν οι Κων. Γαρδίκης, Χρίστος Τζιάπης, Ιωάν. Ζυγούρηςκαι Νίκος Φτέρης, τον οποίο διόρισε συγχρόνως και Ειρηνοδίκη.Η τότε διοικητική διαβάθμιση ήταν: Επαρχείο, Δημογεροντία και Ειρηνοδικείο.Κορυφαίο το αξίωμα για τον Νίκο Φτέρη η διπλή ιδιότητα.Η Επαρχιακή αυτή Δημογεροντία εγκαταστάθηκε στο Χωριό Φτέρη, όπου και ασκούσε τα δημογεροντικά της χρέη. Εξουσίαζε δε όλα τα βλαχοχώρια και πολιτοχώρια τα ευρισκόμενα δυτικά της Βίστριτζας.Μετά το τέλος της Επανάστασης ακολούθησαν σκληρές διαπραγματεύσεις με Μεικτή Επιτροπή Ελλήνων και Τούρκων για την κυριότητα των πέραν του Σπερχειού εδαφών, στις οποίες διαπραγματεύσεις συμμετείχαν και οι αναφερόμενοι δημογέροντες της Επαρχιακής Δημογεροντίας». Όλα αυτά περιέχονται στους φακέλλους 78-79 των ΓΑΚ.«Είχε πολλά φιλοπρόοδα σχέδια ο Νίκος Φτέρης για την πρόοδο του τόπου του, αλλά δεν πρόλαβε. Μεταβάς εις Λαμίαν δια σπουδαίας τοπικάς και γενικάς υποθέσεις, μας λέει και πάλι ο Γ. Τσιούστας, λέγεται ότι εδηλητηριάσθη παρ’ αντιζήλων και μόλις εγύρισεν με το άλογό του εις το χωρίον του απεβίωσεν».
Αυτός ήταν ο Νίκος Φτέρης.Και οι δυο άξιοι πρόμαχοι της Ελευθερίας.
Φίλες και φίλοι,Σκοπός και στόχος της Επιτροπής μας είναι ν’ αφήσουμε κάτι στις επερχόμενες γενιές για να γνωρίζουν τις ρίζες τους.Το πρώτο μέλημα στη ζωή μας, λέει ο ιστοριοδίφης Γιάννης Βλαχογιάννης, είναι ο Ριζωμός.Άμα φύγουμε από τις ρίζες μας και δεν πιστέψουμε όπως οι ρίζες του δένδρου στο χώμα τους, θα γίνουμε μοιραία συνδιαλλακτικοί, καλόβουλοι, υποχωρητικοί σε κάθε θεωρία καλοδουλεμένη.Γιατί τυχαία θ’ ακολουθούμε το δρόμο της ζωής μας, και δε θα υπάρχει κανένας οδηγός για το περπάτημά μας.Ένα δένδρο όσο ψηλά κι αν φτάσει, όσο κι αν καρπίσει, άμα του κόψεις τις ρίζες του θα ξεραθεί και θα σαπίσει.Ευτυχείς οι λαοί που έχουν ιστορία, δυστυχείς όμως όσοι έχουν και δεν την γνωρίζουν.Ο Απόστολος Παύλος απ’ όποια έθνη κι αν περνούσε, διεκήρυσσε: «Στήκετε και κρατάτε τας παραδόσεις».Και μεις, οι ελάχιστοι εμείς, σήμερα, αυτό κάνουμε. Κρατάμε την ιστορία μας.
Σας Ευχαριστώ.
Βασίλης Δ. Σταμοκώστας__
Επιμέλεια κειμένου Σπύρος Βασ.Παπακώστας